________________
નિયમ થવાથી સૂ. નં. ૨-૩-૧૫ ના અર્થમાં; આ સૂત્રથી સન્ પ્રત્યયપૂર્વવવિશિષ્ટધાતુક્ષમ્યુન્ધિસારાતિત્ત્વિન સકોચ થશે. અને તેથી સુષુપ્તતિ અહીં સ્વપ્ ધાતુના સ્ ને “નામ્યન્તસ્થા૦ ૨-૩-૧૯' થી ૬ આદેશ નહીં થાય. જ્યારે ‘ષ’િ આ પ્રમાણે નિર્દેશ કરવાથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ જ નિયમ વગેરે થવાથી સુષુપ્તતિ અહીં ‘નામ્યન્તસ્થા ૨-રૂ-૧' થી જે રીતે સ્વપ્ ધાતુના સ્ ને ર્ આદેશ થઈ શકે છે તે ઉપર જણાવ્યું છે જ. અર્થ- સુવાની ઈચ્છા કરે છે.મારૂના
- सजे र्वा २|३|३८ ॥
સન્ પ્રત્યયના સ્ ને ર્ આદેશ થયો હોય ત્યારે નિ પ્રત્યયાન્ત સન્ ધાતુના નામી સ્વરાદિથી પરમાં રહેલા સ્ ને પ્ આદેશ વિકલ્પથી થાય છે. સન્ ધાતુને ‘પ્રયોવનૢ૦ રૂ-૪-૨૦’ થી નિત્ (૬) પ્રત્યય. ત્યારબાદ ‘તુમહિ॰રૂ-૪-૨૧' થી સન્ પ્રત્યયાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન ત્તિસગ્નયિવૃતિ અહીં આ સૂત્રથી સન્ ધાતુના સ્ નેર્ આદેશ થવાથી સિષજ્ઞયિતિ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી સ્ ને વ્ આદેશ ન થાય.ત્યારે શિક્ષજ્ઞયિવૃત્તિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- સમ્બદ્ધ કરવાની ઈચ્છા કરે છે. રૂટા
उपसर्गात् सुग्- सुव-सो-स्तु-स्तुभोऽट्यप्यद्वित्वे २।३।३९॥
દ્વિત્વ ન થયું હોય તો ઉપસર્ન સમ્બન્ધી નામી સ્વર અન્તસ્થા અથવા કવર્ગીયવર્ણથી ૫૨માં ૨હેલા; સુ (૧૨૮૬); સૂ (૧૩૨); સો (૧૨૪૨); સ્તુ (૧૧૨૪) અને તુમ્ (૭૮૬) ધાતુના સ્ ને; નામી સ્વરાદિ અને સુ વગેરે ધાતુના સ્ ની વચ્ચે અટ્ (ગ) નો આગમ હોય તો પણ વ્ આદેશ થાય છે. તુર્કી (૧૨૮૬)—અમિ+સુનોતિ; નિસ્+સુનોતિ આ અવસ્થામાં ઉપસર્ગ સમ્બન્ધી નામી સ્વ૨ ૬ થી ૫૨માં
१४९
