________________
જીગ્દરમ્; શેણુ ચમરી હન્તિ; સીનિ પુછો હતઃ; અહીંહનુ ધાતુના વ્યાપ્ય દ્વિવિન્ ગ્ગર ચમરી અને પુ થી યુક્ત- સંયુક્ત (જોડાએલું) હેતુ (જેના માટે કર્તા ક્રિયા કરે છે તે) વાચક ગૌણ નામ ચર્મન્ વન્ત જ્ઞ અને સીમન્ ને આ સૂત્રથી સપ્તમી વિભક્તિ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- ચામડા માટે સિંહને હણે છે. દાંત માટે હાથીને હણે છે. વાળ માટે ચમરી ગાયને હણે છે. અણ્ડકોષ માટે પુષ્કલક (મૃગવિશેષ) હણાયો. તઘુત્ત્તવૃતિ વિમ્? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વ્યાપ્યથી યુક્ત જ હેતુવાચક ગૌણ નામને સપ્તમી વિભક્તિ થાય છે. તેથી ચેતનેન ધાન્ય ઝુનાતિ અહીં હૂઁ ધાતુના વ્યાપ્ય ધાન્યથી યુક્ત ન હોવાથી હેતુવાચક ગૌણનામ વેતન ને આ સૂત્રથી સપ્તમી વિભતિ થતી નથી. પરન્તુ ‘હેતુ-í૦ ૨-૨-૪૪′ થી તૃતીયા વિભક્તિ થાય છે. અર્થ - મારી માટે અનાજ કાપે છે. ૧૦૦/
अप्रत्यादावसाधुना २।२।१०१॥
ન
પ્રતિ વગેરે (પ્રતિ વૃત્તિ અનુ અને અમિ) નો પ્રયોગ ન હોય તો અસાધુ થી યુક્ત ગૌણ નામને સપ્તમી વિભકૃતિ થાય છે. અસાધુ મૃત્રો માતરિ અહીં સાઘુ શબ્દથી યુક્ત ગૌણ નામ માતૃ ને આ સૂત્રથી સપ્તમી વિભક્તિ થાય છે. અર્થ - માતાને વિશે મૈત્ર ખરાબભાવવાળો છે. અપ્રત્યાવાવિતિ વિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પ્રત્યાવિ શબ્દોનો પ્રયોગ ન હોય તો જ અસાધુ શબ્દથી યુક્ત ગૌણ નામને સપ્તમી વિભક્તિ થાય છે. તેથી ગસાધુ મૈંત્રો માતર પ્રતિ પરિ અનુ અમિ વા; અહીં પ્રતિ વગેરેનો પ્રયોગ હોવાથી અસાઘુ શબ્દથી યુક્ત ગૌણનામ માતૃ ને આ સૂત્રથી સપ્તમી વિભક્તિ થતી નથી. પરન્તુ અમિ થી યુક્ત તાદૃશ માતૃ નામને ‘ક્ષળવીષ્યે૦ ૨-૨-૨૬’ થી અને પ્રતિપત્તિ અનુ થી યુક્ત તાદૃશ માતૃ નામને માગિનિ ૬૦ ૨-૨-૨૪ થી દ્વિતીયા વિભકૃતિ થાય છે. અર્થ - (બધાનો) - માતાની પ્રત્યે મૈત્ર
९८
