________________
૩૩
क्रीडोऽकूजने । ३-३-३३
= અવ્યક્ત શબ્દ. “અવ્યક્ત શબ્દ” સિવાયનાં અર્થમાં
વર્તતાં સમ્ ઉપસર્ગ પૂર્વક ઔર્ ધાતુથી કર્તામાં આત્મનેપદ થાય છે.
અર્થ:- ભૂખનમ્
વિવેચન : (૧) સંત્રીઽતે
=
-
તે રમે છે.
સમ્+ઝી+તે - તિપ્ તપ્... ૩-૩-૬ થી તે પ્રત્યય. સમ્+જ+અ+તે ર્ય... ૩-૪-૭૧ થી શબ્ પ્રત્યય. સંજીતે - સૌથુમી... ૧-૩-૧૪ થી ગ્ નો અનુસ્વાર.
सम इत्येव નીતિ = તે રમે છે. અહીં “અવ્યક્ત શબ્દ” સિવાયનાં અર્થમાં ઝડ્ ધાતુ છે પણ સમ્ ઉપસર્ગ પૂર્વક જીર્ ધાતુ નથી તેથી આ સૂત્રથી આત્મનેપદ ન થતાં શેષાદ્... ૩-૩-૧૦૦ થી પરૌંપદ થયું છે.
अकूजन इति किम् ? संक्रीडन्ति अनांसि ગાડા ચૂંચું એ પ્રમાણે (અવ્યક્ત અવાજ) કરે છે. અહીં સમ્ ઉપસર્ગ પૂર્વક ઋક્ ધાતુ છે પણ “અવ્યક્ત શબ્દ” એવો અર્થ થતો હોવાથી આ સૂત્રથી આત્મનેપદ ન થતાં શેષાદ્... ૩-૩-૧૦૦ થી પરમૈપદ થયું છે.
=
અવા-પો: 1 રૂ-રૂ-રૂ૪
અર્થ:- અનુ- મા અને ર્િ ઉપસર્ગથી પર રહેલાં ઋક્ ધાતુથી કર્તામાં આત્મનેપદ થાય છે.
વિવેચન : (૧) અનુીડતે = તે ક્રીડા કરે છે. આીતે = તે ક્રીડા કરે છે. परिक्रीडते તે ક્રીડા કરે છે.
=
આ સૂત્રથી આત્મનેપદ થયું છે. સાધનિકા સંીતે પ્રમાણે થશે. शप उपलम्भने । ३-३-३५
અર્થ:- ૩પતમ્મન = જણાવવું અથવા સોગંદ એ અર્થમાં વર્તતાં શક્ ધાતુથી કર્તામાં આત્મનેપદ થાય છે.
વિવેચન : (૧) મૈત્રાય શપતે = મૈત્રને જણાવે છે અથવા મૈત્રને સોગંદપૂર્વક સમજાવે છે.
શ+તે - તિબ્ તસ્... ૩-૩-૬ થી તે પ્રત્યય.
