________________
૪૪૭
વિષયભૂત સિદ્ પ્રત્યય વિકલ્પે કિત્ થાય છે.
વિવેચન - ૩પાયત, ૩પાયંસ્ત મહાભ્રાળિ મોટા અસ્ત્રોનો સ્વીકાર કર્યો. સાધનિકા ૪-૩-૩૭ માં જણાવેલ સમત, સમાંસ્ત પ્રમાણે થશે. અહીં યમ:... ૩-૩-૫૯ થી આત્મનેપદ થયું છે. પાયંસ્ત ની સાધનિકા ૩૩-૫૯ માં પણ કરેલી છે. પૂર્વવિપ્રયોગાવિમૌ - મોયધ્વમયં સીતાં નો उपायंस्त दशाननः.
સ્વીતાવિતિ વ્હિમ્ ? આયસ્ત પાળિમ્ = હાથ લાંબો કર્યો. સાધનિકા ૪-૩-૩૭ માં જણાવેલ સમાંસ્ત પ્રમાણે થશે. અહીં સમુવાલો... ૩-૩૯૮ થી આત્મનેપદ થયું છે. પણ સ્વીકાર અર્થ ન હોવાથી આ સૂત્રથી સિદ્ પ્રત્યય કિત્ થયો નથી તેથી સિધ્ નો અને યમ્ ધાતુનાં મ્ નો લોપ થયો નથી.
-
સિનિત્યેવ - ૩પયંસીટ અન્યામ્ = કન્યાને સ્વીકારે. અહીં આશીર્વાદનો પ્રત્યય છે સિક્ નથી તેથી આ સૂત્રથી કિદ્ભાવ થયો નથી.
ફૅશ સ્થા-ટ્ઃ ॥ ૪-૨-૪૬
અર્થ:- સ્થા અને હ્રસંશક ધાતુથી ૫૨માં ૨હેલ આત્મનેપદનાં વિષયભૂત સિદ્ પ્રત્યય કિત્ થાય છે અને તેનાં યોગમાં સ્થા અને વા સંજ્ઞક ધાતુનાં અન્ત્યવર્ણનો રૂ થાય છે. વિવેચન - (૧) ૩પસ્થિત તે ઉપસ્થિત થયો. સાધુનિકા ૪-૩-૩૭ માં જણાવેલ સમાત પ્રમાણે થશે. પણ ૪-૨-૫૫ સૂત્ર નહીં લાગે. આ સૂત્રથી સિ ્ કિત્ અને સ્થા નાં આ નો રૂ થયો છે. એજ પ્રમાણે
=
(૨). વાસ્ व्यत्यदित ं वस्त्रम् વસ્ત્રને ગ્રહણ કર્યું.
=
(૩) વૈંર્ - અવિત પુત્રમ્ = પુત્રને રહ્યો.
(४) डुदांग्क् અતિ ધનમ્ = ધનને આપ્યું.
બે દંડને છેઘા.
(૫) વોંર્ - વ્યત્યવિત રખ્ખી
(૬) દ્યું - વ્યધિત સ્તનો
(૭) દુધાળ - અધિત ભારમ્
=
ભારને ધારણ કર્યો. આ છ ધાતુ । સંજ્ઞક છે. નૃત્યવિત વિગેરેમાં જ્યાં શ્રૃતિ પૂર્વકનો પ્રયોગ છે ત્યાં યિા... ૩-૩-૨૩ થી, વેડ્ માં ફિડત:... ૩-૩-૨૨ થી, ડુાંગ્ અને સુધા
-
=
બે સ્તનને પીધા.
