________________
୪୪୪
fસર્ અને આશીર્વાદનો પ્રત્યય હોવા છતાં આ સૂત્રથી કિાવ થયો નથી.
અનિડિત્યેવ - અધિષ્ટ = વધ્યું. સાધુનિકા ૩-૪-૬૭ માં જણાવેલ અદ્રીવિષ્ટ પ્રમાણે થશે. પણ અહીં ઉપાન્ય ૠ નો ગુણ થશે. તથા ધિષીષ્ટ = તે વધે. અહીં વૃધ્ ધાતુમાં નામીસ્વર ઉપાજ્યમાં છે, આત્મનેપદ વિષયક સિદ્ અને આશીર્વાદનો સૌષ્ટ પ્રત્યય છે પણ અનિટ્ નથી સેટ્ છે તેથી આ સૂત્રથી કિદ્ભાવ થયો નથી.' ` વળત્ । ૪-૩-૩૬
અર્થ:- ૠ વર્ણાન્ત ધાતુથી પરમાં રહેલ આત્મનેપદનાં વિષયભૂત અનિટ્ ન્ પ્રત્યય અને આશીર્વાદનાં પ્રત્યયો કિત્ થાય છે.
વિવેચન - (૧) અદ્ભુત = તેણે કર્યું. સાધનિકા ૩-૪-૬૭ માં જણાવેલ અનુદ્ધ પ્રમાણે થશે. પણ ૨-૧-૭૯ અને ૧-૩-૪૯ સૂત્ર નહીં લાગે. આ સૂત્રથી આત્મનેપદ વિષયક અનિટ્ સન્ કિત્ થયો તેથી ગુણ થયો નથી.
(૨) હ્રષીષ્ટ = તે કરે. દ્યૂ+સૌષ્ટ - ૩-૩-૧૩, પીષ્ટ - ૨-૩-૧૫. અહીં અનિટ્ સૌષ્ટ પ્રત્યય કિત્ થવાથી ગુણ થયો નથી.
(૩) અર્તીષ્ટ = તે તર્યો. તૃ+7 - ૩-૩-૧૧, તૃ++7 - ૩-૪-૫૩, તૃ+સ્+ત આ સૂત્રથી સિદ્ કિત્, અત્++7 - ૪-૪-૨૯, અતિ+સ્+ત ૪-૪-૧૧૬, અતી+સ્ત ૨-૧-૬૩, ગતીર્ણ ૨-૩-૧૫, અતીર્ણ - ૧-૩-૬૦. દીર્ઘ દૃ કારાન્ત ધાતુ છે તેથી ૪-૪-૩૬ થી આત્મનેપદ સિદ્ પર છતાં રૂટ્ વિકલ્પે થાય છે. અહીં ફટ્ થયેલો નથી તેથી અનિટ્ સિન્ આ સૂત્રથી કિત્ થવાથી નો રૂ થયો.
-
-
1
1
✡
(૪) તીર્લીષ્ટ = તે તરે. ત્+સૌષ્ટ - ૩-૩-૧૩, તૃપ્તીષ્ટ - આ સૂત્રથી સૌષ્ટ કિત્, તિક્ષ્ણષ્ટ - ૪-૪-૧૧૬, તીર્તીષ્ટ - ૨-૧-૬૩, તીüષ્ટ - ૨-૩૧૫. અહીં અત્કૃષ્ટ પ્રમાણે ટ્ ન થવાથી આ સૂત્રથી કિત્ થયો છે. એજ પ્રમાણે ! ધાતુનું અપૂર્ણ પૂર્ણાંષ્ટ પ્રયોગ થશે. સાધુનિકા ઐતીર્ણ, તીર્લીષ્ટ પ્રમાણે થશે પણ અહીં ઓચા... ૪-૪-૧૧૭ થી તૢ નો ર્ થશે. अनिटावित्येव अवरिष्ट = તે વર્યો. સાધનિકા ૩-૪-૬૭ માં જણાવેલ અવીપિષ્ટ પ્રમાણે થશે પણ અહીં અન્ય ૠ નો ગુણ થશે.
