________________
વિવેચન - (૧) પા: =
पच्+अ
રાંધવું.
માવા... ૫-૩-૧૮ થી ઘન્ પ્રત્યય.
િિત ૪-૩-૫૦ થી ૬ ની વૃદ્ધિ આ.
पाक
આ સૂત્રથી ધ્ નો .
હવે પછી સિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી પા: થશે.
पाच
-
-
(૨) મોયમ્ = ભોગવવા યોગ્ય.
–
મુખ્+ય - સવર્ણ... ૫-૧-૧૭ થી ઘ્વદ્ પ્રત્યય. भुग्+य આ સૂત્રથી ગ્ નો [.
મોન્ય - તકો... ૪-૩-૪ થી ૩ નો ગુણ ઓ.
ત્તિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય ૪-૧-૧૦૧ માં જણાવેલ નૃતમ્ પ્રમાણે થશે. હેનિટ કૃતિ વિમ્ ? સપ્ોવ: = સંકોચ પામવું. શ્વ-શબ્વે તારે (૧૦૦) _सम्+कुच्+अ ભાવા... ૫-૩-૧૮ થી ધક્ પ્રત્યય.
સમ્+જોષ - ધો... ૪-૩-૪ થી ૩ નો ગુણ ઓ.
सङ्कोच નાં... ૧-૩-૩૯ થી મ્ નો ફ્
(૨) : कूज्+अ
=
૨૯૬
સિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી સો: થશે. અહીં સ્તાદ્ય... ૪-૪-૩૨ થી ર્ત્ત ની પૂર્વે રૂટ્ થાય છે. તેથી પ્ ધાતુ અનિટ્ ન હોવાથી આ સૂત્રથી ર્ નો થયો નથી. TM પ્રત્યય પર છતાં વ્ નો સંવિત: પ્રયોગ થાય છે.
क्
-
-
અવ્યક્ત અવાજ. ખૂ-મત્તે શબ્દે (૧૫૧) ભાવા... ૫-૩-૧૮ થી ધક્ પ્રત્યય.
कूज ત્તિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ખં: બનશે.
અહીં ઝેવિતો વા ૪-૪-૪૨ થી ૐ ની પૂર્વે થાય છે ભૂનિત: પ્રયોગ થાય છે. તેથી ગ્ ધાતુ અનિટ્ ન હોવાથી આ સૂત્રથી ખ્ નો [ થયો નથી.
न्यङ्कद्ग - मेघाऽऽदयः । ४-१-११२
અર્થ:- ન્યૂ વિગેરે શબ્દોમાં કરાએલો ધ્ નો , ॥ વિગેરેમાં કરાએલો ગ્ નોત્ અને મેષ વિગેરેમાં કરાએલો હૈં નો ધ્ નિપાતન છે.
