________________
20
વ્યર્થ ડ્રતિ લિમ્ ? શ્રેયઃ તાઃ શ્ચિત્ = કાંઈક શ્રેણિઓ કરાઈ. અહીં નો અર્થ ગમ્યમાન ન હોવાથી આ સૂત્રથી શ્રેન અને વૃત નામનો સમાસ થયો નથી. વિશેષ... ૩-૧-૯૬ થી સમાસ સિદ્ધ હોવા છતાં આ સૂત્રની પુનઃ રચના કરી છે તેથી નિયમ થયો કે હવે વુિં ના અર્થમાં હોય ત્યારે
જ શ્રેન વગેરે શબ્દોને કૃત વગેરે નામની સાથે સમાસ થશે. - અન્યથા નહિ.
# નગાવિમિ. I રૂ-૨-૨૦૧. અર્થ- ઐકાર્બક 9 પ્રત્યયા ન્ત નામો માત્ર નમ્ ના પ્રકારવડે જ ભિન્ન
વિરોધી) એવા નામની સાથે તત્પરૂષ કર્મધારય સમાસ પામે છે. સૂત્ર સમાસ- નમ્ ગતિ વેષાં તાનિ - નગાહીતિ. (બહુ)
નગાપિક મિસાન- નગાર્નિમિત્રન, સૈ (g.તત્યુ) વિવેચનઃ- વૃતાકૃતમ્, પીતાડવપીતમ્ - અહીં કૃતિ અને પતિ એ રુ.
પ્રત્યયાત્ત નામનો માત્ર નમ્ ના પ્રકારથી જ ભિન્ન મત અને નવપત નામની સાથે આ સૂત્રથી તત્પ. કર્મ. સમાસ થયો છે.
મિતિ વિમ્ ? કર્તવ્યમકર્તવ્ય ૨ = કરવા યોગ્ય-નહીં કરવા યોગ્ય. અહીં $ પ્રત્યયાત્ત નામ નથી પણ તંત્ર પ્રત્યયાત્ત નામ છે. તેથી માત્ર નગાદિથી ભિન્ન હોવા છતાં આ સૂત્રથી સમાસ થયો નથી. नादिभिन्नैरिनि किम् ? कृतम् प्रकृतम्, कृतम् च अविहितम् च = કર્યું તે સારું ક્યાં ક્યું ન કર્યું. અહીં કૃતમ્ એ રુ પ્રત્યયાત્ત નામ છે પણ બીજું પરમાં રહેલું પ્રકૃતમ્ અને વિહિતનું નામ માત્ર નગાદિથી ભિન્ન નથી માટે આ સૂત્રથી સમાસ થયો નથી. આ સમાસો પણ વિશેષi.... ૩-૧-૯૬ થી સિદ્ધ જ હતાં પણ છે પ્રત્યયાત્ત નામની સાથે નગાદિથી ભિન્ન નામ હોય તો જ સમાસ થાય. અન્યથા ન થાય. અને રુ પ્રત્યયાત્ત નામો જ સમાસમાં પૂર્વપદમાં આવે તે માટે આ સૂત્રની પુન: રચના કરી.’
