________________
૩૬
જવાબ- નું ગ્રહણ કરીને જણાવ્યું કે આ સૂત્ર કર્યાદ્યનું..... ૩-૧- .
૨ સૂત્રથી પરસૂત્ર છે. તેથી ગતિસંજ્ઞક નામો અને નામને બીજા નામની સાથે માત્ર તત્પરૂષ સમાસ થાય એટલું જ નહિ પણ બહુવ્રીહિ કે અવ્યયીભાવનું લક્ષણ લાગુ પડતું હોય તો આ સૂત્ર પરસૂત્ર હોવા છતાં પણ બહુવ્રીહિ અને અવ્યયીભાવ સમાસ થશે. અને એનું લક્ષણ લાગુ ન પડતું હોય ત્યારે આ સૂત્રથી તપુરૂષ સમાસ થશે.
સુર્તિા - છું રૂ-૨-૪રૂ. અર્થ - બદ્રીતિ આદિ અન્ય સમાસની પ્રાપ્તિ ન હોય તો નિન્દા અને કચ્છ.
(પાપ અને કષ્ટ) અર્થમાં વર્તતું તૂ નામ કોઈપણ નામની સાથે
નિત્ય તત્પરૂષ સમાસ પામે છે. સૂત્ર સમાસ- નિન્દ્રા ૬ ઠ્ઠમ ૪ પતયો સમાહાર:-નિમિ , તસ્મિન .
(સમા.ઢ.). વિવેચનઃ - તુપુરુષ? – અહીં નિન્દા અર્થમાં વર્તતાં દુર નામનો પુરુષ નામની
સાથે આ સૂત્રથી તપુરૂષ સમાસ થયો છે. સુકૃતમ્ - અહીં કષ્ટ કે પાપ અર્થમાં વર્તતાં દૂર નામનો 9ત નામની સાથે આ સૂત્રથી તપુરૂષ સમાસ થયો છે. '
ચ રૂતિ વિમ્ ? તુપુરુષ - અહીં બહુવ્રીહિ સમાસ થયેલો હોવાથી આ સૂત્રથી તપુરૂષ સમાસની પ્રાપ્તિ હોવા છતાં નહિ થાય.
સુદ પૂનાયામ્રૂ -૨-૪૪. અર્થ- જો બહુવ્રીહિ આદિ અન્ય સમાસની પ્રાપ્તિ ન હોય તો પૂજાર્થક નું
નામ કોઈપણ નામની સાથે નિત્ય તત્પરૂષ સમાસ પામે છે. વિવેચન- સુરગા – અહીં પૂજાર્થક સુ નામનો રનનું નામની સાથે આ
સૂત્રથી તપુરૂષ સમાસ થયો છે. અહીં રાન સ. ૭-૩-૧૦૬ થી
સમાસાત્ત થઈ નવ... ૭-૪-૬૮ થી મન નો લોપ થઈ સુચન: સમાસ બનત. પણ પૂનાસ્વ ... ૭-૩-૭ર થી સમાસાત્ત કરવાનો
