________________
૨૯.
- નિત્યંપ્રતિરાડજે રૂ--રૂ૭. અર્થ- અલ્પ અર્થમાં વર્તતું પ્રતિ નામે કોઈપણ નામની સાથે નિત્ય
અવ્યયીભાવ સમાસ પામે છે. વિવેચનઃ- પ્રતિ = શાકની અલ્પતા. (થોડું શાક) અલ્પ અર્થવાળા પ્રતિ
નામનો શનિ નામની સાથે આ સૂત્રથી નિત્ય અવ્યવીભાવ સમાસ થયો છે. અા રૂતિ વિમ્ ? વૃક્ષ પ્રતિ વિદ્યુત્ = વૃક્ષ તરફ વિજળી જણાય છે. અહીં પ્રતિ લક્ષણ અર્થમાં છે. અલ્પાર્થક નથી. તેથી આ સુત્રથી અવ્યવીભાવ સમાસ ન થતાં વાક્ય જ રહ્યું.
સદ્ભાશના પરિણા ઘૂૉડર્ન્સથવૃતારૂ-૨-૨૮. અર્થ- સંખ્યાવાચક નામ તેમ જ અન્ન અને સત્તા નામ ધૂત – જુગારના
વિષયમાં વિપરીત અર્થમાં વર્તતા પરિ નામની સાથે નિત્ય
અવ્યયીભાવ સમાસ પામે છે. સૂત્ર સમાસ:- લીવ અક્ષ% તીક્ષા ૨ તેષાં સમાહાર:: સાક્ષશતમ્ (સમાં..) અન્યથાવર્તનમૂ-કચથવૃત્તિ, તસ્મિન્.
વિવેચનઃ- પર, અક્ષર, શતાવાર - અહીં સંખ્યાવાચક નામ , તેમ ' જ વાક્ષ અને સત્તા નામનો પરિ નામની સાથે આ સૂત્રથી નિત્ય
અવ્યયીભાવ સમાસ થયો છે. ન તથા વૃત્ત કથા પૂર્વ નય. એ સમાસમાં જ ઉક્ત થઈ જાય છે તેથી સમાસમાં તેનો પ્રયોગ કરવો પડતો નથી. પદ્માવતિ લિમ્ ? પાન તથાવૃત્તિ કથા પૂર્વ નાં = પાસો વિપરીત પડવાથી જય ન થયો કે જેમ પહેલા જય થયો હશે તેમ. અહીં સંખ્યાવાચક, ગલ કે નવા નામ નથી તેથી આ સૂત્રથી અવ્યવીભાવ સમાસ ન થયો. ઘૂત તિ લિમ્ થી ગોળ ર તથા વૃત્તમ્ = રથના ચક્રની ધરી બરાબર ન રહી. (તથી રથ બરાબર ચાલ્યો નહીં) અહીં અક્ષ શબ્દનો પરિ શબ્દની સાથે યોગ નથી. ૩ નામ પાસા અર્થમાં નથી
