________________
૨૨૯
-ાજે । ૩-૨-૨૨૬.
અર્થ:- ફ્ય પ્રત્યય પર છતાં અને ાજ નામ ઉત્તરપદમાં હોતે છતે અન્ય નામને અન્તે ૐ નો આગમ થાય છે. द्
સૂત્ર સમાસઃ- શ્વ હ્રારબ્ધ તયો: સમાહાર:-ચારમ્, તસ્મિન્. (સમા.૪.) વિવેચન:- અન્યદ્રીય: બીજાનું આ. અન્યસ્ય ત્રયમ્ આ અર્થમાં અન્ય નામને વિમ્ય: ૬-૩-૬૩ થી ય પ્રત્યય થવાથી અન્ય+ય. ય પ્રત્યય પર છતાં અન્ય નામને અન્તે આ સૂત્રથી ર્ નો આગમ થવાથી અન્ય-ય - અન્યવીય: થયું.
=
अन्यत्कारकः અન્ય અને જાર નામનો પદ્મ.... ૩-૧-૭૬ થી તત્પુરૂષ સમાસ થયો છે. (વૃત્તિ ૩-૧-૭૭ થી પણ ષષ્ઠી તત્પુ. સમાસ થઈ શકે.) અને આ સૂત્રથી જાર નામ ઉત્તરપદમાં હોવાથી અન્ય નામને અન્તે ૢ નો આગમ થયો છે. અયોજે... ૧-૩-૫૦ થી ♦ પર છતાં ર્ નો ત્ થયો છે.
ઉપરના ૩-૨-૧૨૦માં આનો સમાવેશ ન કરતાં પૃથક્ સૂત્ર બનાવ્યું તેથી ષષ્ઠી અને તૃતીયા વિભક્ત્યન્ત અન્ય નામનો નિષેધ હતો તેની નિવૃત્તિ થઈ.
“નામપ્રરને નિાવિશિષ્ટસ્થાપિ પ્રદળમ્' એ ન્યાયથી સૂત્રમાં પુલિંગ ાર નામનાં ગ્રહણથી સ્ત્રીલિંગ ારિા નામનું પણ ગ્રહણ થઈ શકે તેથી અન્યરિા સમાસમાં પણ આ સૂત્રથી અન્ય નામને અન્તે ૬ નો આગમ થાય છે.
સર્વાતિ-વિઘ્ના-રેવાદિઃ વૌ । રૂ-૨-૧૨૨.
અર્થ:- ક્વિબન્ત અશ્ ધાતુ ઉત્તરપદમાં હોય તો સર્વાદિ ગણપાઠમાંના સર્વ, વિશ્વ વગેરે નામો તેમજ વિદ્ અને વેવ નામને અન્તે પુત્રિ (અદ્રિ) આગમ થાય છે.
સૂત્ર સમાસ:- સર્વ: આ:િ યસ્ય સ:-સર્વા:િ (બહુ.)
सर्वादिश्च विष्वक्च देवश्च एतेषां समाहारः - सर्वादिविष्वग्देवम्, तस्मात्.
