________________
૧૩૧
॥ અર્જુમ્ ॥
तृतीयस्याध्यायस्य द्वितीयः पादः
परस्पराऽन्योऽन्येतरेतस्याम् स्यादेर्वाऽपुंसि । ३-२-१.
અર્થ:- પરસ્પર, અન્યોન્ય અને તરેતર શબ્દોનો પુંલિંગ સિવાયનો પ્રયોગ કરાયો હોય તો સ્યાદિ વિભક્તિનો આમ્ વિકલ્પે થાય છે.
સૂત્ર સમાસઃ- પરસ્પી અન્યોન્યક્ષ તરેતરથ તેષાં સમાહાર:પરસ્પરન્યોન્યતરેતરમ્, સ્ય. (સમા.૪.)
સિ: વિ: યસ્ય સ:-સ્વાતિ:, તસ્ય (બહુ.) ૧ પુમાન્ – અપુમાન, તસ્મિન્ (નક્. તત્પુ.)
વિવેચનઃ- મે સબૌ પરસ્પરમાં-પરસ્પરમ્, અન્યોન્યાન્-અન્યોન્યમ્, તરેતરામ્इतरेतरम् ॰भोजयतः આ બે સખીઓ પરસ્પર (એક બીજાને) જમાડે છે. અહીં આ ત્રણે શબ્દોનો સ્ત્રીલિંગમાં પ્રયોગ કરાએલો છે તેથી આ સૂત્રથી સ્યાદિ વિભક્તિના અમ્ પ્રત્યયના સ્થાને વિકલ્પે આપ્ થયો છે.
=
રૂમે તે પરસ્પરમાં પરસ્પરમ્, અન્યોન્યામ્-અન્યોન્યમ્, તરેતરામ્--તરેતરમ્ મોનયત: = આ બે કુલો પરસ્પર (એક બીજાને) જમાડે છે. અહીં આ ત્રણે શબ્દોનો નપુંસકલિંગમાં પ્રયોગ કરાએલો છે તેથી આ સૂત્રથી સ્યાદિ વિભક્તિના અમ્ પ્રત્યયના સ્થાને વિકલ્પે આમ્ થયો છે.
આમિ: સલીમ: પરમ્પાન્-પરસ્પરેળ, અન્યોન્યામ-અન્યોન્યન, ફતરેતરામ્इतरेतरेण भोज्यते = આ સખીઓ વડે પરસ્પર (એક બીજાને) જમાડાય છે. અહીં આ ત્રણે શબ્દોનો સ્ત્રીલિંગમાં પ્રયોગ કરાએલો છે તેથી આ સૂત્રથી સ્યાદિ વિભક્તિના ફૅન (ય) પ્રત્યયના સ્થાને વિકલ્પે આમ્ થયો છે.
મિ: હ્રૌ: પરમ્પરામ્-પરસ્પરેળ, અન્યોન્યા-અન્યોચેન, ફતરેતરામ્ इतरेतरेण भोज्यते = આ કુલોવડે પરસ્પર (એક બીજાને) જમાડાય
----
