________________
૧૨૩
વિવેચનઃ- પ્રિયવુડ:, ગુડપ્રિય:- અહીં પ્રિય અને ગુડ નામનો પાવૈં... ૩૧-૨૨થી બહુવ્રીહિ સમાસ થયો છે. અને આ સૂત્રથી પ્રિય નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે. વિકલ્પપક્ષમાં શુદ્ઘ નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે. પ્રિય નામ વિશેષણ હોવાથી વિશેષ ... ૩-૧-૧૫૦ થી નિત્ય પૂર્વપ્રયોગ સિદ્ધ જ હતો. તેનો આ સૂત્રે વિકલ્પ કર્યો.
ડાાવ્ય: મધાયે । રૂ--૮.
અર્થ:- ડારાદ્રિ ગણપાઠમાંના નામોનો કર્મધારય સમાસમાં વિકલ્પે પૂર્વપ્રયોગ થાય છે.
સૂત્ર સમાસઃ- તારો આ િયેલાં તે
ડારાય: (બહુ.)
અહીં ડર અને નૈમિનિ નામનો
વિવેચન:- ડારનૈમિનિ:, નૈમિનિ ડાર વિશેષ... ૩-૧-૯૬ કર્મધારય સમાસ થયો છે. અને આ સૂત્રથી ડાર નામનો પૂર્વ પ્રયોગ થયો છે. અને વિકલ્પ પક્ષે નૈમિનિ નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે.
-
-
બાળકોળ:, ટ્રોળજાળ -અહીં હ્રાળ અને દ્રોળ નામનો વિશેષનં.૩૧-૯૬થી કર્મધારય સમાસ થયો છે. અને આ સૂત્રથી જાળ નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે. વિકલ્પપક્ષમાં દ્રોળ નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે. વિશેષ... ૩-૧-૯૬માં વિશેષણ એ પ્રથમાન્ત નામ છે. તેથી પ્રથમો... ૩-૧-૧૪૮ થી વિશેષણ એવાં જાર અને હ્રાળ નામનો પૂર્વપ્રયોગ સિદ્ધ જ હતો તેનો આ સૂત્રે વિકલ્પ કર્યો તેથી એકવાર ડાર અને જાળ નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો. અને એકવાર જૈમિનિ અને દ્રોળ નામનો પૂર્વપ્રયોગ થયો છે.
ધર્માર્થાવિયુ વ્રુદ્ધે । ૩-૧-૧.
અર્થ:- ધર્માિંિદ્ર ગણપાઠમાંના નામોનાં દ્વન્દ્વ સમાસમાં વિકલ્પે અપ્રાપ્ત (પૂર્વપ્રયોગ જેનો પ્રાપ્ત નથી) એવા નામોનો પૂર્વપ્રયોગ વિકલ્પે થાય છે.
સૂત્ર સમાસઃ- ધર્મેશ અર્થશ. - ધર્માર્થો (ઈ.&.)
