________________
અને કર્મ બંનેને માટે જુદાં જુદાં કૃદન્ત છે તેથી તે પછી વિભક્તિનાં કારણભૂત છે માટે આ સૂત્ર લાગ્યું નથી. મચાવતિ ફિ...? વિષિ મૈત્રણ વાવ્યાનામ્ = મૈત્રની કાવ્ય કરવાની ઇચ્છા. અહીં વિષ ( નું ઇચ્છાદર્શક કૃદન્ત) ને શનિ પ્રત્યયાત્ પ–૩–૧૦૫ થી પ્રત્યય લાગ્યો છે. તેથી આ સૂત્ર ન લાગતાં
રિર-ર-૮૬ થી નિત્ય ષષ્ઠી વિભક્તિ થઈ. વિI વૈત્રી 18નામ = ચૈત્રની લાકડા કાપવાની ક્રિયા. અહીં આવે પ–૩–૧૨૨ થી મદ્ ધાતુને સ્ત્રીલિંગમાં વિહિત “ઘ' પ્રત્યય લાગ્યો છે. તેથી આ સુત્ર ન લાગતાં તંરિર-૨-૮૬ થી નિત્ય ષષ્ઠી વિભક્તિ થઈ છે.
कृत्यस्य वा २-२-८८ અર્થ – કૃત્ય પ્રત્યયાન્તના કર્તામાં વર્તતા ગૌણ નામથી ષષ્ઠી વિભક્તિ વિધે
થાય છે. કૃત્ય પ્રત્યય—તવ્ય, મનીય, ય, વચમ્ અને ધ્ય[. વિવેચન – વય–તવ વા કૃત્યઃ = તારે ચટઈ કરવી જોઈએ. –વૃષિ...
પ–૧–૪૨ થી વી. વયા તવ વા વાર્થ ટ = તારે ચટઈ કરવા યોગ્ય છે. ઋવ. ૫– ૧-૧૭ થી , વૈયા–તવ વા વર્તવ્ય: વટ, વૈયા–તવ વા વરણીયઃ ટ = તારે ચટઈ કરવા યોગ્ય છે. તેવ્યાની ૫–૧–૧૭ થી તવ્ય, મનીય. તૈયા—તવ વા ય વ = તારે ચટઈ આપવા યોગ્ય છે. ય વાતઃ ૫૧-૨૮ ૩. કૃત્ય પ્રત્યયાન્ત ‘ત્ય' વિગેરે ના કર્તાને આ સૂત્રથી ષષ્ઠી વિભક્તિ વિકલ્પ થઈ. વિકલ્પપક્ષે હેતુ–સૂર્ણ... ર–ર–૪૪ થી તૃતીયા વિભક્તિ થઈ છે. અહીં તત્ર વિગેરે પ્રત્યયથી કર્મ ઉક્ત થયું છે. માટે વર એ ઉક્ત થવાથી તેને નાન:. ૨-૨–૩૧ થી પ્રથમા વિભક્તિ થઈ છે.
ષષ્ઠીનો નિષેધ – ૮૯ થી ૯૪
નોમયોëતો ર–૨–૦૨ અર્થ – કૃત્ય પ્રત્યયાન્તનાં ષષ્ઠી વિભક્તિનાં કારણભૂત કર્તા અને કર્મને બંનેને
