________________
૨૫૭
વરીષTચ્યા. ' અહીં ફર્ પ્રત્યયાન્ત શબ્દ હોવા છતાં રૂનો ઝ (૨) આદેશ થઈ જવાથી રૂકારાન્ત નથી તેથી આ સૂત્રથી ૩ી પ્રત્યય ન થયો. ફર્ પ્રત્યય લાગ્યા પછી જે રૂકારાન્ત જ રહેતું હોય તેને આ સૂત્રથી ૩ પ્રત્યય થાય છે.
નુતઃ ર–૪–૭૨ અર્થ - મનુષ્યની જાતિવાચક રૂકારાન્ત નામથી સ્ત્રીલિંગમાં પ્રત્યય થાય છે. વિવેચન – કુન્તઃ જ્ઞ: પત્યમ્ – કુન્તી = કુંતિરાજાનું અપત્ય સ્ત્રી.
ત્તિ – દુન. ૬-૧–૧૧૮ થી ૨ પ્રત્યય. ન્તિ+2 – કુન્ય.. ૬–૧–૧૨૧ થી ૨ નો લોપ. ત્તિ - આ સૂત્રથી થી પ્રત્યય. ન્તિડી – સમાનાનાં. ૧–૨–૧ થી રુ = હું દીર્ઘ. ૩ન્તી રક્ષચ અપત્યમ્ સ્ત્રી - રાણી = દક્ષની પુત્રી, પાણિની મુનિની માતા. હૃક્ષ – ગત રૂત્ર ૬–૧–૩૧થી પ્રત્યય.
ક્ષ-રૂમ્ – વૃદ્ધિ. ૭–૪–૧ થી આદિસ્વરની વૃદ્ધિ. રાક્ષ+રૂન્ – અવ... ૭–૪–૬૮ થી અત્યસ્વરનો લોપ.. તલ – આ સૂત્રથી હી પ્રત્યય. ત+કી – સમાનાનાં. ૧–૨–૧ થી રૂ = દીર્ઘ. તાલી. આ બંને મનુષ્યની જાતિવાચક રૂકારાન્ત નામ હોવાથી આ સૂત્રથી ૩ પ્રત્યય થયો છે. રૂત રૂવ – ૯ઃ અપત્યમ્ સ્ત્રી – સત્ = દરતનું અપત્ય સ્ત્રી. અહીં રૂકારાન્ત નામ નથી રદ્ વ્યંજનાન્ત નામ છે તેથી આ સૂત્રથી ડી પ્રત્યય થયો નથી. નતિ લિમ્ ? તિત્તિ = તેતર પક્ષી. આ પક્ષીવાચક નામ છે મનુષ્યની જાતિવાચક નથી માટે આ સૂત્રથી પ્રત્યય લાગ્યો નથી. નારિતિ લિમ્ ? વૌરાત્િ નિતા – નિૌશસ્વિ. કન્યા =
