________________
૯૧
અહિં માતા જ મૈત્રને નિપુણ માને છે. હકીકતમાં મૈત્રનો માતા પ્રત્યે આદરભાવ નથી. માટે આ સૂત્ર ન લાગ્યું તેથી “રા' ર–૨–૮૧ થી ષષ્ઠી વિભક્તિ થઇ. अप्रत्यादावित्येव – निपुणो मैत्रः मातरं प्रति परि अनु अभि वा । प्रति વિગેરેનો યોગ હોવાથી આ સૂત્ર ન લાગ્યું. • આ સૂત્ર ષષ્ઠીના અપવાદભૂત છે. પ્રશ્ન:- અહીં ૩ કારથી સાધુ શબ્દનું ગ્રહણ શા માટે કર્યું? સાધુના ૨-૨
૧૦૨ સૂત્રથી જ મર્યા અને મન ના વિષયમાં સપ્તમી વિભક્તિ સિદ્ધ
જ હતી. અહીં ફરીથી શા માટે ગ્રહણ કર્યું? જવાબ :– આ સૂત્રમાં ૩ ના વિષયમાં સાધુ શબ્દને ગ્રહણ કરેલ હોવાથી
પૂર્વોક્ત સૂત્રમાં મન ના વિષયમાં સપ્તમી નો નિષેધ કરીને માત્ર તત્ત્વાખ્યાન ના વિષયમાં જે સપ્તમી વિભક્તિ કરે છે. તત્ત્વાખ્યાન – સાપુત્રો માતરિ = મૈત્ર માતા પ્રત્યે સારો છે. અહીં માત્ર તત્ત્વનું કથન જ કર્યું છે. સવ–મનí એવો કોઈ અર્થ ગમ્યમાન નથી માટે સાધુના ૨–૨–૧૦૨ થી સપ્તમી વિભક્તિ થઈ છે. ગ વિષય – સાપુત્રો માતરિ મૈત્ર માતા પ્રત્યે સજજન છે. અહીં સર્વ લોકો મૈત્રને માતા પ્રત્યે સારા વર્તનવાળો છે. એવું માને છે. એટલે અહીં જ અર્થ ગમ્યમાન છે. માટે નિપુન ૨..... ૨–૨–૧૦૩ થી સપ્તમી વિભક્તિ થઈ. મન વિષય – સાધુમૈત્ર: તું: = મૈત્ર માતા પ્રત્યે સારો છે. અહીં માત્ર માતા જ એવું માને છે. વસ્તુતઃ એવું નથી.
स्वेशेऽधिना २-२-१०४ અર્થ - 4 = માલિકીની વસ્તુ, શ = માલિક
fધ થી યુક્ત સ્વ = શિતવ્ય અને ફેશ ના વિષયમાં ગૌણ નામથી
સપ્તમી વિભક્તિ થાય છે. સૂત્રસમાસ – સ્વશ શશ પતયોઃ સમાહાર-વેશ, તમિન (સમા. ૯.) વિવેચન - માધેવુ ખિ: = મગધ દેશનો માલિક શ્રેણિક છે. (૩).
