________________
૪૧
સરળ ગુજરાતી વ્યાકરણ
‘માં, ‘એ વગેરેથી જોડાયેલાં હોય છે. દા.ત.
' કલાનિપુણ : કલામાં નિપુણ • વ્યવહારકુશળ : વ્યવહારમાં કુશળ
પુરુષોત્તમ : પુરુષોમાં ઉત્તમ (૬) મધ્યમપદલોપી સમાસ :
શબ્દનાં બે પદોનો વિગ્રહ કરતાં. બે પદો અલગ પાડતાં, વચ્ચેના ત્રીજા પદના લોપનો ખ્યાલ આવે ત્યારે તે સમાસને મધ્યમપદલોપી સમાસ કહે છે. દા.ત. મહત્ત્વાકાંક્ષા : મહત્ત્વપૂર્ણ આકાંક્ષા
ચિત્રકળા : ચિત્ર દોરવાની કળા (૭) દ્વિગુ સમાસ :
બે પદોના વિગ્રહથી સમૂહનો અર્થ બનાવે તે દ્વિગુ.સમાસ કહેવાય છે. દા.ત. પંચપાત્ર : પંચ પાત્રોનો સમૂહ
| નવરાત્ર : નવ રાત્રિઓનો સમૂહ અન્ય ઉદાહરણો : ચતુર્ભુજ થાય છે ભુજા (હાથ) જેને તે બહુવ્રીહિ જગજીવન જગનું જીવન
સંબંધ તપુરુષ રામનારાયણ રામ અને નારાયણ
હૃદ્ધ અંતરજામી અંતરમાં પ્રવેશનાર
ઉપપદ કાગવાણી કાગની વાણી -
સંબંધ તપુરુષ તુલસીકાષ્ઠ તુલસીનું કાષ્ઠ
સંબંધ તપુરુષ પિતાપુત્રી * પિતા અને પુત્રી નબાપાં નથી બાપ જેમનો તે ' બદ્ધતિ મર્મવચન મર્મથી ભરેલાં વચન
મધ્યમપદલોપી વડસાસુ વડી સાસુ
કર્મધારય વસંતકુંજ વસંતમાં ખીલેલી કુંજ (ઘટા) - મધ્યમપદલોપી અમરસુંદરી અમરો(દેવો)ની સુંદરી
સંબંધ તપુરુષ માયાભરી માયા વડે ભરી
કિરણ તપુરુષ અન્નપૂર્ણા અન્ન પૂરનારી
ઉપપદ તપુરુષ ઘેરઘેર ઘેર અને ઘેર
