________________
૧૫૪
સરળ ગુજરાતી વ્યાકરણ (૨૧) જતાં સ્વપ્ન જેવાં પણ અહીં વસે લોક.. (૨૨) પૃથ્વીના આનંદના સ્પંદન સમાં તરણાં હલે છે વારંવાર. (૨૩) વિષ સમ ગણી એની કાળી રોગાળી કાયા,
પુજન પુરબારે ફેંકી ચાલ્યા ગયા'તા. (૨૪) મધુર ઇન્દુ સમી સમતા-સુધા
વિમલ લલાટ થકી ઝરે. (૨૫) રાતરાણી-ફૂલમહીં ફૂલ બની ફોર્યો.
| ડાળથી બ્રે કીકી – એમાં મોગરો શો હોર્યો ! (૨) માલોપમા :
જ્યાં એક જ ઉપમેય માટે અનેક ઉપમાન મૂકેલા હોય ત્યાં માલોપમાં છે.
દા.ત. એનું મંજુલ મુખ શશી.સમાન સુંદર છે. કમળ સમાન મનોહર છે.'
અહીં “મંજુલ મુખ’ (ઉપમેય) માટે ‘શશી’ અને ‘કમળ ઉપમાન વાપરવામાં આવ્યાં છે. આથી અહીં માલોપમા.
અન્ય ઉદાહરણ : (૧) શ્રુતિચિંતનના સુખકાર સમું,
કવિના કંઈ કોમળ કાવ્ય સમું, પ્રણયી ઉરના શુચિ હાસ્ય સમું.
ગ્રહતી નવનીત કરે નવલું. (૨) શોભે જેવી શુચિ નીતરતી માનસેથી મરાલી.
વર્ષા કેરાં વિમળ જલમાં નાચતી વા મૃણાલી,
ઓચિંતી વા તનુ ચમકતી મેઘથી જેમ વીજ,
બાલા તેવી બની ગઈ ખરે અદ્ભુત સ્પર્શથી જ. (૩) અનન્વય :
એકની એક વસ્તુ ઉપમેય અને ઉપમાનના સ્થાને એક જ વાક્યમાં આવે ત્યારે તેને અનન્વય અલંકાર કહેવાય. અન + અન્વય = જેને અન્ય કોઈ ઉપમાન સાથે સંબંધ નથી તે. એમાં કોઈ બીજા ઉપમાન સાથે થોડા નહિ બેસતાં એનો સંબંધ એની પોતાની સાથે જ બંધાય છે. દા.ત.
