Page Text
________________
સરળ ગુજરાતી વ્યાકરણ
(૩) હવે ભરતથી વાંચવાનું વંચાયું નહિ.
હવે અર્થ સ્પષ્ટ થાય છે કે ‘દોડાયું’ ક્રિયાપદને ‘દોડવાનું’ નામ સાથે સંબંધ છે. દોડવાનું, ચાખવાનું, વાંચવાનું વગેરે ક્રિયાપદમાં રહેલી ક્રિયાનું નામ છે. ક્રિયાનું નામ એટલે ભાવ. દોડવાનું, ચાલવનું, વાંચવાનું વગેરે નામ ક્રિયાનો ભાવ બતાવે છે. આગળ આપેલાં વાક્યોનાં ક્રિયાપદો ક્રિયાના ભાવનાં જાતિ અને વચન લે છે. ક્રિયાપદ અને ક્રિયાનો ભાવ બતાવનાર નામ બધાં નાન્યતર જાતિનાં છે. એકવચનમાં છે. એ બધાં ક્રિયાપદોનો પ્રયોગ (ઉપયોગ) ક્રિયાના ભાવના સંબંધે થયો છે, એ ક્રિયાપદો ભાવે પ્રયોગમાં છે.
ક્રિયાપદનો ભાવ હંમેશાં નાન્યતર જાતિ એકવચનમાં હોય છે. તેથી ભાવે પ્રયોગનું ક્રિયાપદ નાન્યતર જાતિ એકવચનમાં હોય છે.
જ્યારે ક્રિયાપદ ક્રિયાના ભાવનાં જાતિ અને વચન પ્રમાણે પોતાનું રૂપ બનાવે છે ત્યારે તે ક્રિયાપદ ભાવે પ્રયોગમાં છે તેમ કહેવાય છે. નીચેનાં વાક્યો ભાવે પ્રયોગમાં છે તેનો અભ્યાસ કરો. (૧) નિરવથી હસાયું નહિ, (૨) તમારાથી કેમ બોલાતું નથી ? (૩) દર્દીથી ચલાયું નહિ. (૪) તમારાથી દૂર ખસાશે ? (૫) હવે મારાથી ચલાય છે.
કર્તા, કર્મ અને ક્રિયાના ભાવ આ ત્રણેમાંથી ક્રિયાપદ જેની સાથે સંબંધ રાખીને પોતાનું રૂપ તે પ્રમાણે બનાવે તેને ક્રિયાપદના પ્રયોગ (ઉપયોગ) કહે. પરિવર્તન કરો :
૧. પેટી ઘડાવું પુરુષોત્તમ કેરી.
૨.
હિરજને હેત રાખવું જોઈએ.
બગાઈઓ શબ્દ કરે ઘણા.
3.
૪.
૫.
૬.
૭.
૮.
૧૦૯
મોસાળું લઈ આવ્યા તાત.
છોડી પિયરની એણે પાલખી.
ડુંગર શાં જહાજ મેં કંઈ કંઈ ડુબાવ્યાં. ચિતારો અજબ મિલાવટ કરે છે.
મામો સોનલને વેલ્યુ ને માફી આપે છે.
(કર્મણિ પ્રયોગ કરો.) (કર્મણિ પ્રયોગ કરો.)
(કર્મણિ પ્રયોગ કરો.)
(કર્મણિ પ્રયોગ કરો.)
(કર્મણિ પ્રયોગ કરો.) (કર્મણિ પ્રયોગ કરો.) (કર્મણિ પ્રયોગ કરો.) (કર્મણિ પ્રયોગ કરો.)
| SR No. | 005811 |
| Book Title | Saral Gujarati Vyakaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bharat Thakar |
| Publisher | Shabdalok Prakashan |
| Publication Year | 1999 |
| Total Pages | 272 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 18 MB |