________________
લંકાધિપતિ (રાવણ) જગતમાં તેવો શૂરો, માની, વિખ્યાત તેમજ કુશળ ગણાતાં છતાં ઈન્દ્રિયોનો નિગ્રહ નહિ કરી શકવાથી વિનાશ પામ્યો. રાવણની કથા સુપ્રસિદ્ધ છે. ૨૭૪. देहठ्ठिएहिं पंचहिं, खंडिजइ इंदिएहिं माहप्पं । जस्स स लक्खंपि बहिं, विणिजिणंतो कहं सूरो ॥२७५॥ सुच्चिय सूरो सो चेव, पंडिओ तं पसंसिमो निच्चं । : इंदियचोरेहिं सया, न लुटियं जस्स चरणधणं ॥ २७६ ॥
(સ્વ)દેહસ્થિત પાંચ ઇંદ્રિયો વડે જેનું સામર્થ્ય ખંડવ્યું છે તે ગમે તો બહાર લાખો માણસોને જીતતો હોય તોપણ તે તત્ત્વથી શૂરો કેમ કહેવાય? ઈદ્રિયચોરોએ જેનું ચારિત્રધન લૂટ્યું નથી તે જ ખરો શૂરવીર, તે જ ખરો પંડિત છે અને અમે તેની જ સદી પ્રશંસા કરીએ છીએ. ૨૭૫-૨૭૬ सोएण सुभद्दाई, निहया तह चख्खुणा वणिसुयाई । घाणेण कुमाराई, रसणेण हया नरिंदाई ॥ २७७ ॥ फासिदिएण वसणं, पत्ता सोमालिया नरेसाई । इक्किक्केण वि निहया, जीवा किं पुण समग्गेहिं ॥ २७८ ॥
શ્રોત્ર ઈદ્રિયથી સુભદ્રાદિક, તેમજ ચક્ષુ-વિકારથી વણિક સુતાદિક, ઘાણ ઈદ્રિયથી કુમારાદિક અને રસના ઈદ્રિયથી નરેન્દ્રાદિક વિનાશ પામ્યા, તેમજ સ્પર્શ ઈદ્રિયથી સુકુમાલિકા સંબંધી નરેશાદિક દુઃખ પામ્યા. જ્યારે એક એક ઇન્દ્રિયની પરવશતાથી જીવો એવી રીતે વિનાશ પામ્યા તો પછી પાંચે
૮૨
શ્રી પુષ્પમાના પ્રશ્ન
