________________
સ્પર્શનેંદ્રિય-શરીર પ્રમાણ વિસ્તારવાળી હોય છે. વિષય ગ્રહણ પ્રમાણ આશ્રી શ્રોત્ર ઈદ્રિય (ઉત્કૃષ્ટ) બાર યોજન સુધીથી શબ્દ ગ્રહણ કરે છે, ચક્ષુ ઈદ્રિય કંઈક અધિક લાખ જોજનથી રૂપ ગ્રહણ કરી શકે છે, અને બાકીની ઈદ્રિયો ઉત્કૃષ્ટ નવ જોજન અંતરિત ગંધ, રસ, અને સ્પર્શ ગ્રહણ કરે છે. ઉત્કૃષ્ટતઃ તેટલા દૂર રહેલાં ઉત્કટ ગંધ રસાદિકને ગ્રહણ કરી શકે છે. ૨૬૯૨૭૦-૨૭૧. अंगुलअसंखभागो, मुणंति विसय जहन्नओ मुत्तुं । चक् तं पुण जाणइ, अंगुलसंखिजभागाओ ॥ २७२॥ - ચક્ષુ ઈદ્રિય સિવાય બીજી બધી ઈદ્રિયો જઘન્યતઃ અગુણના
અસંખ્યાતમા ભાગના આંતરે રહેલ વિષયને જાણે છે, અને ચક્ષુ પણ અંગુલના સંખ્યામા ભાગના આંતરે રહેલ વિષયને ગ્રહણ કરી શકે છે. ૨૭ર इय नाय तस्सरूवो, इंदियतुरए सएसु विसएसु । મણવર થાયમા,નિમિનાર નૂર્દિ છે ર૭રૂ
આવી રીતે ઈન્દ્રિયોના વિષયનું સ્વરૂપ જાણીને સ્વવિષયોમાં સદાય દોડ કરતા રહેતા ઈન્દ્રિય તરંગો (અશ્વો)નો જ્ઞાનલગામથી નિગ્રહ કરવો ઘટે છે. ૨૭૩. तहसूरो तहमाणी, तहविक्खाओ जयंमि तहकुसलो । अंजियंदियत्तणेणं, लंकाहिवई गओ निहणं ॥ २७४॥
શ્રી પુષ્યમાત્રા પ્રવર
-
૮૨
