________________
ગયો. ત્યાંથી અનંત સંસાર પરિભ્રમણ કરશે. એવી રીતે રસલોલુપતા વડે તે પાપી બાળ બહુ દુઃખી થયો.
સુકુમાલિકા રાણીની કથા (ગાથા-૨૦૭-૦૮) વસંતપુર માં જીતશત્રુ રાજા પોતાની રાણી સુકુમાલિકાના કોમળ સ્પર્શમાં અતિ આસક્ત થયો હતો. રાજ્યકાજની ઉપેક્ષા કરી બેઠો તેથી મંત્રીએ તેને પદભ્રષ્ટ કરી તેના પુત્રને તખ્તનશીન કર્યો. મહાટવીમાં ચાલતાં રાણી ભૂખીતરસી થઈ તેથી રાજાએ મોહવશાત્ સ્વજંઘા ચીરીને પોતાના માંસાદિકથી તેણીને પરિતૃપ્ત કરી, તો પણ અંતે તેણીએ રાજાને છેહ દીધો. રાણી પણ વિવિધ વિડંબના પાત્ર થઈ. એવી રીતે સ્પર્શન ઈન્દ્રિયને આધીન બની રાજા-રાણી બન્ને દુઃખી થયાં.
આ પ્રમાણે એક એક ઇન્દ્રિયને વશ પડનાર પ્રાણીઓના બહુ બૂરા હાલ થાય છે. પતંગ, ભંગ, મીન, મચ્છ, હાથી અને હરણ પ્રમુખ પણ એકએક ઇન્દ્રિયને આધીન બની મરણાંત કષ્ટ પામે છે, તો સમકાલે સમગ્ર ઇંદ્રિયોને વશ થનાર જીવોને થતી અને થનારી દુઃખ દંદોળીનું કહેવું જ શું? એમ સમજી ચતુર નરોએ ચેતી જવું અને સંતોષવૃત્તિ ધરી જ્ઞાનદોરીથી મનમર્કટને બાંધી સ્વવશ કરી ઇંદ્રિયજય કરવો.
- અઢંકારી ભટ્ટાની કથા (ગાથા-૨૯૫)
અઍકારી ભટ્ટા એ એક શ્રેષ્ઠીની પુત્રી હતી. પોતાનું વચન ઉલ્લંઘન ન કરે એવા ગૃહસ્થ (પ્રધાન) સાથે પરણી. દિવસ અસ્ત થયા બાદ ગમે તેમ થાય તો પણ ઘર બહાર નહિ જવા પોતાના પતિને જણાવવાથી તે તે પ્રમાણે જ કરતો હતો. છતાં એક દિવસે પ્રધાનને રાજાએ રોકી રાખવાથી તે વખતસર આવી શક્યો નહિ, श्री पुष्पमाला प्रकरण
१७१
