________________
૧૪ ] સિદ્ધ્ર્હુમ – બાલાવબેાધિની
ત્= અજાÎત્ = તેણે કર્યુ. અર્થાત્ તેણે કાલે કર્યુ, તેણે આજે કર્યું, ધણા સમય પહેલા નથી જાણતા તે યુ.
વિશષાવિવજ્ઞા-યામિત્રે || ૧-૨-૬ ||
-
વિશેષાવિવક્ષા - હ્યસ્તન, અદ્યતન અને પરાક્ષા એ ત્રણ કાળમાંથી કોઈપણ કાલની વિવક્ષા ન કરેલ હાય, પરંતુ સામાન્ય ભૂતકાલ જ જણાવવા હાય ત્યારૈ, તથા વ્યામિશ્ર – એ કાલ ભેગા જણાવવા હોય ત્યારે ધાતુ માત્રને ‘અદ્યતની વિભકિત ના પ્રત્યયા લાગે છે. સામાન્ય ભુતતકાલ ૨૦૬ ગરું – ગામો વનમમત્ = રામ વનમાં ગયા. વ્યામિશ્રકાલ – ૬૪૮૭ મુદ્ગદ્ - અન્ય ઘો વામુહિ = આજે અથવા ગઈ કાલે અમે ખાધું.
रात्रौ वसोऽन्त्ययामाऽस्वर्यद्य ।। ५-२-६ ॥
ાસ્તન ભુતકાલની રાતમાં વસવાની ક્રિયા જાવવા માટે વસ્ ધતુને અદ્યતની વિભૂતિ ના પ્રત્યયો લાગે છે. પરંતુ આ સૂત્રમાં વિશેષતા એ સમજવાની કે વસનારેાં કર્તા છેલ્લા પહેાર સુધીમાં એક મુદ્દત' પણ સૂતેલા હવા ન જોઇએ. તથા આ ચુસ્તન ભૂતકાલયુકત વસવા અના પ્રયોગ ખીજે દિવસે ન જ થવે જોઇએ, અર્થાત્ જે દિવસે ક્રિયા થઈ હાય તે જ દિવસે વસવા ના પ્રયાગ થવા જોઇએ. જેમકે – નિયમ પ્રમાણે ઉઠવાની વખતે ઉઠેલી વ્યક્તિને ખીજી કોઇ વ્યક્તિએ પૂછ્યું કે કયાં રહયા હતા. તેના જવાબમાં જાગેલી વ્યક્તિ કહે છે કે – ૨૨૧ વસું - અમુત્ર + અ + વસ્ + सिच् + अम् = अमुत्रावात्सम् હું અહિંયા જ વસતા હતા. સત્તઃ ત્તિ [ ૪-રૂ-૨૨] ” આ સૂત્રથી સકારના ત્ થયેા છે.
=
66
अनद्यतने ह्यस्तनी ॥ ५-२-७ ॥
