________________
સ`તમા અધ્યાય – દ્વિતીયપાદ [ ૪૩૭
અથવા ઉત્તરમાં વાસ છે.
વમ્ – પરત, અવરતઃશ્ર્ચમ,
અત:, વારો વા = બીજું રમ્ય છે, બીજેથી આવ્યા અથવા
આજે વાસ છે.
-ધરા-ડવીચાSSનૂ || ૭-૨-૬૮ {
દિશા, દેશ અને કાલ અર્થાંમાં, પ્રથમા વગેરે વિભક્તિવાળા અધર, અપર, દક્ષિણ અને ઉત્તર શબ્દને, સ્વા'માં ‘ આત્ , પ્રત્યય લાગે છે. અધર + આત્ = અધરાત્મ્યમ્, પત, વાતો વા= નીચે રમ્ય છે, નીચેથી આવ્યા, અથવા નીચે વાસ છે, અપર + आत् = अपरात् रम्यम् आगतः; वासो वा પાછળ રમ્ય છે. પાછળથી આવ્યો, અથવા પાછળમાં વાસ છે. . વમ્ – રક્ષિતઃ ઉત્તરતઃ રમ્યમ્, આવતા વાસો વા = દક્ષિણ અથવા ઉત્તર રમ્ય છે, દક્ષિણમાંથી અથવા ઉત્તરમાંથી આવ્યા, અથવા દક્ષિણ કે ઉત્તરમાં વાસ છે.
વા રક્ષિળાત્ પ્રથમા-મુલ્લુમ્યા || ૭–૨-૨૪૧ ૧
દિશા અને દેશ અમાં, પ્રથમા અને સપ્તમી વિભક્તિવાળા દક્ષિણુ શબ્દને, વિકલ્પે ‘ આ ’ પ્રત્યય લાગે છે, દક્ષિળ રમ્યમ્, દક્ષિને વાસઃ = ક્ષળ + આ = ક્ષિળા = દક્ષિણ દિશા રમ્ય છે અથવા દક્ષિણ દિશામાં વાસ છે. પક્ષે = ક્ષિળ + અંતસ્ = ક્ષિપત, વૃક્ષ" + કાર્ = રક્ષિતામ્ રમ્યમ્, ચાલો વા = દક્ષિણ દિશા રમ્ય છે, દક્ષિણ દિશામાં વાસ છે.
ન-ડી રે ।। ૭–૨-૨૨૦ ॥
દુર દિશાના તથા દૂર દેશના અર્થ*માં, પ્રથમા તથા સપ્તમી વિભક્તિવાળા દક્ષિણુ શબ્દને ‘ આ 1 અને ‘આહિ ? પ્રત્યય લાગે
