________________
પાંચમે અધ્યાય – ચતુર્થ પાદ [ ૧૪૩
સચવાત હોય તે, પૂર્વકાળની ક્રિયાના વાચક ધાતુને “ણુમ ? અને કવા ? પ્રત્યય લાગે છે. ૧૪૮૭ મig – 3 + F = મોષ + + + મૌન + મમ=મોfમોડ્યું જાતિ = વારંવાર ખાઈને જાય છે. એવા મુજવા જાતિ = વારંવાર ખાઈને જાય છે.
મિ – હોવ [૪-૪-૨૦૬ ] » એ સૂત્રથી સ્વર પછી ન અન્તાગમ થયો છે.
પૂર્વા-છે-કથશે | પ-૪-૪૭ | પૂર્વકાળની અને પરકાળની બન્ને ક્રિયાઓ કર્તા એકજ હોય, તથા બને ક્રિયાને પરસ્પર સંબંધ સચવાતા હોય છે, અને પૂર્વ, અગ્રે અને પ્રથમ શબ્દો વાકયમાં પ્રયોગ થયે હોય તે, પૂર્વકાળની ક્રિયાના વાચક ધાતુને પ્રણમ્ પ્રત્યય વિકલ્પ લાગે છે. પૂર્વ મોષ જાતિ, દૂર્વ મુવા રાતિ = પહેલા ખાઈને જાય છે. a મોન્ન થાત, જે મુજવા સાત્તિ = આગળ-પહેલા ખાઈને નાય છે. પ્રથમ મો વારિ, અથૉ મુવા જાતિ = પહેલા ખાઈને જાય છે ? ચર્થ-જમથક જાનર્થાત ને પક-પ૦ .
પૂર્વ કાળની અને પરકાળની બને ક્રિયાને કર્તા એક જ હોય અને બન્ને ક્રિયાને પરસ્પર સબંધ સચવાત હય, તથા વાક્યમાં અન્યથા, એવમ, કથમ, અને સ્થમ શબ્દ પછી અનર્થક ફ ધાતુ આવેલ હોય તે, પૂર્વકાળની ક્રિયાવાચક ધાતુને ‘ષ્ણમ્ ? પ્રત્યય વિકપે લાગે છે. અશ્વથા મુર જે = ઉલટુ કરીને ખાય છે. વંદાજ મુજે = એમ કરીને ખાય છે. વાર્થ મુકો = કેવી રીતે ખાય છે. હૃથંજા મુજે = આમ કરીને ખાય છે. ઘટ્ટ – અન્યથા ત્યા મુજે = ઉલટું કરીને ખાય છે. શું ધાતુને
