________________
૧૨૮ ] સિદ્ધહેમ – બાલાવાધિની
પ્રત્યયા ન લાગે. ચોથમાનામી સંવલક્ષ્ય થવમાત્રહાયળ્યા स्तत्र जिनपूजां करिष्यामः = જે વર્ષે આવનારૂં છે, તેમાં આગ્રહાયણીના – માગશર શુદ પૂનમ કે ભૃગશીર્ષ નક્ષતના આગલા ભાગમાં અમે જિનેશ્વરની પૂજા કરીશું.
પરે થા । બ્–૪-૮ ||
જે સમયમાં પ્રસંગ બનવાનેા હાય, તેનું અધિવાચક નામ પ્રયાગમાં હોય અને તે વિવક્ષિત સમયના પાછળના ભાગમાં ભવિષ્ય કાળના કોઈ પ્રસંગ બનવાના હાય, એવા વિષયમાં ધાતુને ધૃસ્તની વિભક્તિના પ્રત્યયે। વિકલ્પે લાગે છે. પક્ષે ‘· ભવિષ્યન્તી ! વિભક્તિના પ્રત્યયા લાગે છે. મિનો વસાઢાયળ્યોઃ પર તાર્ર્ત્ત: सूत्रमध्येष्यामहे, अध्येतास्महे वा = જે વર્ષોં આવવાનું છે તેના આગ્રહાયણીના પાછળના ભાગમાં અમે એવાર સૂત્રનુ અધ્યયન કરીશુ અથવા અધ્યયન કરવાના. કરીશું ત્યા ભવિષ્યન્તી અને કરવાના ત્યા સ્તની વિભક્તિના પ્રત્યયેા લાગેલ છે.
सप्तम्यर्थे क्रियातिपत्तौ क्रियातिपत्तिः ।। ५-४-९ ॥
જ્યાં હેતુ તથા હેતુનુ ફળ જણાવવાનું હોય ત્યાં સપ્તમી વિભકિતન પ્રત્યયેા લગાડાય છે, પરંતુ જ્યાં હેતુ તથા હેતુના ફળનું કથન હેાવા છતાં કોઇ જાતની ખામીને કારણે વિવક્ષિત ક્રિયા જ ભાંગી પડે એવા પ્રસંગ જણાતે જીતે, ધાતુને સપ્તમી વિભક્તિના ક્રિયાસૂચક પ્રત્યયાને સ્થાને ક્રિયાતિપત્તિ વિભક્તિના પ્રત્યયા લાગે છે. ક્ષિજ્ઞન ઘેર અવાયત્ ન રાજ્ય વાવિયત્ = ગાડું દક્ષિણ દિશાથી ગયું હોત તે તે ગાડુ ખોટકાઈ ન જાત.
તે | -૪-૨૦ ||
