________________
૧૨ ૬ ] સિદ્ધહેમ – બાલાવાધિની
दामिष्यन्ति, आगन्ता वा, एते तर्कमध्येष्यामहे = अध्येतास्महे ઉપાધ્યાય જા આવશે તો અમે તક ભણવાના – ભણીશું. ક્ષિત્રા-ડક્શન થયોમવિષ્યન્તી-ક્ષમ્યૌ ॥ ૧-૪-૩ ॥
चा =
કે.ઇ વ્યકિતના સબંધની ઇચ્છા જણાતી હોય અથવા પ્રિય વસ્તુ મેળવવાની ઈચ્છા જણાતી હૈાય એવા વિષયમાં જે ધાતુને ક્ષિપ્ર અથવા ક્ષિપ્ર અવાળા શબ્દોના સબંધ હોય, અથવા ઈચ્છા અથ વાળા શબ્દોના સબંધ હોય તો, તે સંબંધવાળા ધાતુને અનુક્રમે । ભવિષ્યતી વિભક્તિના અને સપ્તમી ” વિભક્તિના પ્રત્યયા લાગે છે. ક્ષિપ્ર – ભવિષ્યતી उपाध्यायश्चेद् आगच्छति, थागमत् आगमिष्यति, आगन्ता वा क्षिप्रमाशु पते सिद्धान्त. મધ્યપ્યામ, = ઉપાધ્યાય જો આવે છે, આવ્યા, આવશે અથવા આવનાર. હશે, તો અમે આ સિદ્ધાન્ત જલ્દી જલ્દી ભનીશું. આશને – સપ્તમી – ઉપાધ્યાય એવું આપદ્ધતિ. આમસ્ક आगमिष्यति, आगन्ता वा आशंसे- समावये युक्तेाऽधीयीय = સાધ્યાય જે આવે છે, આવ્યા, આવશે, અથવા આવનારા હશે, તે ઈચ્છું છું. – સંભાવના કરૂ છું કે હું તેમની પાસે યુકત થને અર્થાત્ બરાબર મન દઈને ભણ્યું.
-
संभावने सिद्धवत् ।। ५-४-४ ॥
–
6
પ્રત્યયેા ’
સ ંભાવના પ્રાપ્ત થયેલા કરણથી પોતાની શક્તિમાં વિશ્વાસ કરવા એવા અના વિષયમાં ધારેલી વસ્તુ અસિદ્ધ હાય હ્તાં સિદ્ થઈ ગયેલી સમજીને જેવા પ્રત્યયા લાગે છે તેવા જ લગાડવા સમયે શ્વેત પ્રયત્નામૃત વન વિસ્તૃતયઃ પ્રયત્ન થયા હોત તા વિભૂત્તિઓ ઉત્પન્ન થઈ હેાત. અહિં કાળને બદલે ભૂતકાળ વપરાયા છે.
= સમયસર ભવિષ્ય
