________________
સિદ્ધહેમ બાલાવાધિની
૩૪૯ ]
ચિદે ॥ ૩-૪-૮૭ ||
6
=
:
=
પણ્ અને દુ ૢ ધાતુનું કઈં જ્યારે કર્તા અન્ય હોય, ત્યારે તેને કર્માંકમાં અંમાં · ઞિ, કય ? પ્રત્યય અને ‘ આત્મનેપત્ર” થાય છે. જો કર્તા અ`માં અને ક`રૂપકર્તા અમાં અનેક`કર્તા અમાં ક્રિયા સકમક હોય કે અકર્માંક હાયા ચાલે. ૮૨૨. દુપરાંત્ - ચૈત્રઃ આ નમપ્રશ્નીત્ = ચૈત્રે ચોખા રાખ્યાં, એનઃ स्वयमेवापाचि - ચાખા એની મેળે રધાઇ ગયા, ચૈત્રોન पचति ચૈત્ર ચોખા રાંધે છે, ઓપન સ્વયમેવ પચ્યતે ચોખા એની મેળે રંધાય છે, ચૈત્રઃ બોરનું પાંત = ચૈત્ર ચોખા રાંધો, ઓનઃ યમવ થતે = ચાખા એની મેળે રધાશે. ૨૭ જુદ્દીંTM - ચૈત્ર: ગામડુગ્ધ = ચૈત્રે ગાયને દોહી, स्वयमेवादेहि = ગાય એની મેળે હવાઈ, ચૈત્ર નાં ફેમ્પિ ચૈત્ર ગાયને દોવે છે, નૌઃ સ્વયમેવ યુદ્ધને ગાય પોતાની મેળે દોહવાય છૅ, ચૈત્રઃ નાં ધોતિ =ચૈત્ર ગાયને દેશે, ગૌ સ્વયમેવ ધોછ્યતે – ગાય એની મેળે દોહવાશે.
=
=
ન જર્મના નિર્॥ ૩-૪-૮૮ ||
પ
અને
દુધ્ ધાતુનો જ્યારે સકમÖક પ્રયોગ હોય ત્યારે ક કરમાં કહેલ ગિફ્ ' પ્રત્યય ન થાય. अपकोदुम्बरं फलं સવથમૈત્ર= ઉમરાના ફળ પોતાની મેળે જ પકવ્યુ, અનુષ્ય ગૌઃ વયઃ स्वयमेव = ગાય પોતાની મેળે જ દુધ દાહયું.
દુધઃ || ૩-૪-૮° ||
રુધ્ ધાતુને ક કરિ પ્રયોગમાં · બિચ્ ' પ્રત્યય ન થાય.
