________________
૩૧૮ ]
સિદ્ધહેમ બાલાવમાધિની
યતે મૈત્રમ્ = ચૈત્રને રૂચિ પેદા કરે છે, ૧૨. નૃતૈ= = નૃત્યતે નમ્ = નટને નચાવે છે.
ફૈ-નિતઃ ॥ ૩-રૂ-૧ ||
ધાતુપાઠમાં જે ધાતુ ત્ અનુબંધ – નિશાનવાળ હાય, તેવા ધાતુના ક્રિયાપદના કર્તા ફલવાન – જે ક્રિયા કરવામાં આવે તેનુ મુખ્ય ફળ કર્તાને મળતું હોય તા, તે ધાતુઓને કર્તા અર્થમાં આત્મનેપ થાય છે. ૧૧૧. ચાઁ - યજ્ઞતે = યન કરે છે. ૮૮૮. દુત્ – જોતિ = કરે છે.
જ્ઞોનુંવલર્ષાત્ ॥ ૩-૩-૧૬ ॥
ઉપસગ` રહિત ના ધાતુને, કર્તા ફળવાન હોય તા, કર્યાં અથમાં ‘ આત્મનેપઃ ” થાય છે. ૬૪૦. શાંર્ - નાં જ્ઞાનીતે = ગાયને ઓળખે છે. અહિ જ્ઞઃ [ રૂ–રૂ–૮૬ ] ” એ સૂત્રથી અક`ક ધાતુને આત્મનેપદ સિદ્દ હતું, પરંતુ આ સૂત્ર સકક ના ધાતુ માટે છે,
નરોડાવ્ ॥૩-૩-૧૭ ||
6
અપ ઉપસ` સહિત વદ્ ધાતુને, જો કર્તા ળવાન હોય તે, કર્તા અર્થમાં આત્મનેપઃ ” થાય છે. ૧૧૮. ર્ - Chřતેમ• પવતે = એકાન્તવાદની નિંદા કરે છે.
સમુદ્રાને થમેરન્થે ॥ ૨-૩-૧૮ ।
6
સમ, ઉર્દૂ અને આફ્ ઉપસ` સહિત યમ્ ધાતુને, ગ્રન્થ સાથે સંબંધ ન હોય તેવા કર્તા ફળવાન હોય તો, કર્તા અર્થાંમાં આત્મ નેપદ ” થાય છે. ૩૮૬. થમું - સંયઋતે શ્રીદીન = ચોખાને પહેાળા કરે છે.
-