________________
સિદ્ધહેમ બાલાવખેવિની
[ ૨૮૫
પર્ + રાવ્ + તર્=પત્તિ = તે રાંધે છે.
सप्तमी - यात् याताम् युस्, यास यातम् यात, याम् याव याम । ईतईयातम् ईरन, ईथास, ईयाथाम् વર્ષ દિ ફૈદિ॥ ૩-૩-૭ ॥
યાત્ પ્રત્યયથી મિહિ સુધીના પ્રત્યયા‘ સપ્તમી’સજ્ઞક થાય છે. આ બધા પ્રત્યયે। વિષ્ણુમાં વપરાય છે. વિષ્ય -વિધિ, આમ ત્રણ, સંભાવના, પ્રા"ના વગેરે અર્થો લેવાય છે. પ્રસ્તુત ક્રિયામાં પ્રેરણા કરાય તે વિષ્ય કહેવાય છે. ચૈત્ર ચૈત્ = ચૈત્ર રાંધે. અહિં રાંધવાની ક્રિયામાં ચૈત્રને પ્રેરણા કરાય છે.
पञ्चमी-तृव ताम् अन्तु, हि तम् त आनि आवव आमव । ताम् आताम् अन्ताम् स्व आथाम् સ્વમ્, તેવું આવવું ગામૌવ ॥ ૩-૩-૮ ।।
"
6
તુમ્ પ્રત્યયથી આમહેલ્ સુધીના પ્રત્યયા પંચમી ’સજ્ઞક ચાય છે. આ બધા પ્રત્યયા અજ્ઞાય”–અનુજ્ઞા, વિધિ, નિમંત્રણ, પ્રેષ તિરસ્કાર યુકત પ્રેરણા કરવી વગેરે અર્થાંમાં વપરાય છે. ચતુ તે રાંધે, અહિં રાંધવાની ક્રિયામાં અનુજ્ઞા આપે છે,
જીતની-ત્રિ સામ્ મન, સિત્ તમ્ તે, ગન્ ચ મ |
त आतम् अन्त था आथोम् ध्वम्, इ वहि મંદિ || ૩-૩-૧ ॥
દિવ્ પ્રત્યયથી મહિ સુધીના પ્રત્યયા ‘ હ્યસ્તની ” સજ્ઞક થાય છે. અનદ્યતન–અદ્યતનકાળભિન્ન ભૂતકાળના અથમાંઘસ્તનીના પ્રત્યયા
