________________
૨૫૮ ]
સિદ્ધહેમ બાલાવબોધિની
વિઘાકૃત અને નિકૃત સંબંધરૂપ હેતુ હોય તે, કારાન્ત નામથી પર રહેલ ષષ્ઠી વિભકિતને. ઉત્તરપદ પર છતાં વિકલ્પ લેપ થતું નથી. જે અકારાન્ત નામને તથા ઉત્તરપદરૂપનામને નિકૃત અને વિદ્યાકૃત પરસ્પર સંબંધ હોય છે. હોતુ ના = તુલા , દોરવા = હેમ કરનારની બેન, વહુ ઘર = amત્તિ, સ્વાદ = બેનને પતિ - બનેવી.
મા દુદ્દે કે રૂ--રૂ8 | વિદ્યાકૃત અને નિકૃત સબંધરૂપ હેતૂ વાળા સકારાત નામને જે ઠક્કસમાસ, તેના પૂર્વપદના અન્તના ઋકારને આ આદેશ થાય છે. જે વિદ્યાકૃત અને નિકૃત હેતુવાળા ઋકારાન્ત નામરૂપ ઉત્તરષદ પર હોય તે. રોતા રોતા ર = દતાતા = એક જાતને યજ્ઞ કરનારા માતા પિતા = = માતાપિતા = માતા પિતા.
છે રૂ-૨-૪૦ વિદ્યાકૃત અને યોનિત સંબંધરૂપ હેતુવાળા ઋકારાન્ત નામને ઠંદ્રસમાસ, તેના પૂર્વપદના અન્તના ઋકારને, પુત્રરૂપ ઉત્તરપદ પર છતાં, " આ આદેશ થાય છે, જે વિદ્યાકૃત કે યોનિવૃત હેતૂવાળે પુત્ર શબ્દરૂપ ઉત્તરપદ પર હોય તે, માતા પુa = માતાપુત્ર = માતાપુત્ર.
वेदमहश्रुताऽवायुदेवतानाम् ॥ ३-२-४१ ॥
વેદમાં એક સાથે સાંભળેલા એવા વાયુવર્જિત દેવતાવાચક નામના દસમાસમાં, પૂર્વપદના શબ્દના અન્તને ઉત્તરપદ પર છતા આ આદેશ થાય છે. પ્રશ્ય તોમર્થ = સુરાણોની = ઇન્દ્ર