________________
૧૭૮ ]
સિદ્ધહેમ બોલાવધિના
બિસ્ત, અચિત અને કમ્બલ્ય વજિત પરિમાણવાચક હિંગુ સમાહારવાળા જે આકારાન્ત નામ, તેથી પર તદ્ધિત પ્રત્યન લુફ થયે છતે, સ્ત્રીલિંગી કરવાનું હોય તે “ડી” પ્રત્યય લાગે છે. જ્યાં कुडवाभ्यां क्रीता= द्वि + कुडव + इकण + ई + सि-द्रिकुडवी = બે કુડવાથી (ગડીયાથી) ખરીદાયેલી. (અહિં “મૂળે છે [દ-૪-૨૧૦] એ સૂત્રથી “ઇકણુ” પ્રત્યય થયા બાદ “નાચ[૬-૪-૨૪૨] એ સૂત્રથી ઇકણે પ્રત્યયને “પ” થયો છે. પરિમાણ-ચારેબાજુથી માપવું, ઉન્માન-ઉંચુ કે ઉભુ માપવું પ્રમાણ લંબાઈ માપવી. કુડવ-ગડીયુ. બે પસલી –૧ કુડવ)
काण्डात् प्रमाणादक्षेत्रे ।। २-४-२४ ।। પ્રમાણવાચક કાંડ શબ્દ છે અન્તમાં જેને, એવા કિંગ સમાહારવાળા અકારાન્ત નામથી પર, તદ્ધિત પ્રત્યયને લુફ થયે છતે, સ્ત્રીલિંગી કરવાનું હોય તે ‘ડ = પ્રત્યય લાગે છે. તે પ્રમrvમચા સા = gિ + T; + + $ +વિ = જિઇ = બે કાંડ પ્રમાણુવાળી દોરડી, કાંડ-સેળ હાથ પ્રમાણુની લંબાઈ (અહિં “મrma૦ [-૨-૨૪૦] 2 એ સૂત્રથી “માસ્ટ” પ્રત્યય થયા બાદ “go [૭-૪૪] ” એ. સૂત્રથી “માત્ર પ્રત્યયનો લોપ થયેલ છે.)
gણાા ૨-૪-૨૫ II પ્રમાણુવાચક પુરુષ શબ્દ છે અન્તમાં જેને, એવા દિગુ સમાહાર વાળા અકારાન્ત નામથી પર, તદ્ધિત પ્રત્યયને લુક થયે છતે, સ્ત્રીલિંગી કરવાનું હોય તે, વિકલ્પ “ડી” પ્રત્યય લાગે છે. જુહ પ્રમાણમા ના = gિવ, gિgagi = બે માથડા ઉડી ખા ( અહિં “હૃત્તિo [ ૭-૨-૨૪૨] , એ સૂત્રથી “અ”
