________________
૧૫૮ ]
સિદ્ધહેમ બાલાવખેાધિની
[ રૈ-રૂ-૪૬ ] ” એ સૂત્રથી એ આદેશ ન થયેા હાય તા ) વિષય ન હાય તા. પરિણીતિ = સંપૂર્ણ સીવે છે. વિરઃ = પક્ષી.
તુ - સ્વજ્ઞયા નયા || ૨-૩-૪° ||
પરિ, નિ અને વિ ઉપસગ'થી પર રહેલ સ્તુ, સ્વ′, સિન્ અને સહુ ધાતુના તથા સદ્ આગમના સકારા, અડ્ થયે છતે વિકલ્પે ‘ ષકાર ” આદેશ થાય છે; તે સિવ્ અને સ ૢ ધાતુને અને સેા તે વિષય ન હાય તા. ચંદૌત, પર્વતૌર્ = સ્તુતિ કરી ( તુ ધાતુને ૩પત્તાંતo [ ૨-૩-૩૬ ] ” એ સૂત્રથી તથા સ્વજ્ ધાતુને “ સ્વસ્થ [ ૨-ર્ ૪૬ ] ” એ સૂત્રથી નિત્ય ‘ષકાર ” ની પ્રાપ્તિ હતી અને સિદ્ વિગેરેને અદ્ન થયે છતે અપ્રાપ્તિ હતી, માટે વિકલ્પે ‘ ષકાર ઃ કરવા આ સૂત્ર પૃથક્ કરેલ છે.)
निरभ्यनोश्च स्यन्दस्याप्राणिनि ।। २-३-५० ॥
નિર્, અભિ, અનુ, પરિ, નિ અને વિ ઉપસગ'થી પર રહેલ સ્પન્દ્ ધાનુના સકારના, ‘બકાર ? આદેશ વિકલ્પે થાય છે; જો પ્રાણિરૂપ કર્તા અ` ન હોય તે. નિઃચત્તે, निःस्यन्दन्ते = ટપકે છે, ઝરે છે.
વેઃ જોડયો. ॥ ૨-૩-૧૬ |
વિ ઉપસ* પૂર્ણાંક સ્કન્દ્ ધાતુના સકારને, ક્ત અને ક્તવસ્તુનો વિષય ન હેાય તેા ષકાર્’· આદેશ વિકલ્પે થાય છે. વિન્તા, विस्कन्ता
6
= ગમન કરનાર, જનાર
પરેઃ ॥ ૨-૩-૧૨
"
પર ઉપસ` પૂર્ણાંક કન્હેં ધાતુના સકારો ‘ ષકાર આદેશ
