Acharpradip

SR No.: 005786
Original Sutra Author: N/A
Author: Dharmshekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
Publication Year: 2008
Total Pages: 310
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 6 MB

Page 22

પહેલો પ્રકાશ – જ્ઞાનાચાર
છે. નીચી હોવા છતાં ઊંચા સુખને આપનારી છે, બીકણ હોવા છતાં ત્રણ જગતનાં જનને આધારરૂપ છે, અંદરથી મલિન છે અને મલિન વસ્તુ (કાજળ)માં આસક્તિ છે છતાં પણ નિર્મળપણે પ્રસિદ્ધ છે, સ્ત્રીલિંગે હોવા છતાં પુરુષ છે = પુરુષાર્થવાળી છે, ક્ષણે ક્ષણે રોષ અને તોષરૂપ દોષવાળી છે. વળી જે અતિ ચપલ હોવા છતાં સતી છે. હે પંડિતે ! તે વસ્તુ શું છે? તે તું જલદીથી કહે. તેણીએ તરત જ કહ્યું કે— જગતમાં રહેલાં શિષ્ટ અને અશિષ્ટ અર્થાત્ સારા-નરસા લોકોને હર્ષ ઉત્પન્ન કરનારી તે ‘દૃષ્ટિ’ છે.
આ પ્રમાણે બીજા પુરુષે પણ પ્રજ્ઞા આદિ ગુણોથી અદ્વિતીય એવી બીજીને પણ કહ્યું કેન્દ્ર
चक्रधरोऽपि न चक्री, भूरिघटीघट्टितोऽपि न तु दिवसः । नित्यभ्रमोऽपि न खगो, वक्त्रविहीनोऽपि पटुरटनः ॥ ९४ ॥
सस्यसमृद्धिविधाता, कर्षकहर्षप्रकर्षदाता च । पातालाज्जलवर्षी, जलवर्षी चापि न तु जलदः ॥ ९५ ॥
૧૩
नैकेन न च द्वाभ्यामपि तु त्रिभिरेव कार्यकृत् सततम् । मालादपि न माली, नीचोऽप्युच्चश्च ननु कोऽसौ ? ॥ ९६ ॥
ચક્રને ધારણ કરતો હોવા છતાં ચક્રી (= વિષ્ણુ) નથી. ઘણી ઘડીઓથી ઘડાયેલો હોવા છતાં દિવસ નથી. નિત્ય ભમતો હોવા છતાં પક્ષી નથી. મોઢાથી રહિત હોવા છતાં સુંદર અવાજ કરે છે. ધાન્યની સમૃદ્ધિને કરનારો છે અને ખેડૂતોને અતિ આનંદ આપનારો છે. પાતાળમાંથી જલને ખેંચનારો છે અને જલને વર્ષાવનારો પણ છે છતાં વાદળ નથી. એક, બેથી નહિ પણ ત્રણ (ચક્ર)થી સતત કાર્ય કરનારો છે. માલાને ધારણ કરતો હોવા છતાં પણ માળી નથી, નીચો હોવા છતાં પણ ઊંચો છે. તે શું છે ? તેણીએ તુરત જ કહ્યું કે તે ‘અરઘટ્ટ’ છે.
ફરી પણ પ્રતિભાવાળા બે પુરુષોએ તે બંનેને કહ્યું કે—
विनयगुणेन विनेयः, सर्वत्रातिशयितां श्रयति नियतम् । अत्र तु जनेऽविनेऽयो, विनयविहीनोऽपि चित्रमहो ॥ ९७ ॥ सर्वत्रास्खलितनयै - स्तनयैरतिशायिता नृणां विदिता । 'अत्र तु गलितनयाभि-स्तनयाभिरपीयमद्भुतकृत् ॥ ९८ ॥
શિષ્ય પોતાના વિનયગુણથી બધી જગ્યાએ નિયમા અતિશયપણાને પામે છે. જ્યારે અહીં તો લોકમાં શિષ્ય વિનયથી રહિત હોવા છતાં પણ અતિશયપણાને પામે છે એ ખરેખર! આશ્ચર્ય છે. (આ પ્રમાણે પહેલી કન્યાને પૂછ્યું.)