Page Text
________________
ત્રીજો પ્રકાશ-ચારિત્રાચાર
વાતો સાંભળવી આદિ પ્રમાદ અને પાંચ પ્રકારના સ્વાધ્યાયનો પણ ત્યાગ કરતા, ચાલવામાં જ એકાગ્રતા હોવાથી ઉપયોગવાળા, બંને પડખે અને પાછળ ઉપયોગ આપના૨ને તથા અતિ દૂર જોવામાં માર્ગમાં જીવો હોય તો પણ ન દેખાવાથી અને અતિ નજીક જોવામાં સન્મુખ આવતા પશુ, કાંટા વગેરેથી સ્ખલના આદિનો સંભવ હોવાથી પગથી માંડીને ચાર હાથ પ્રમાણ યુગ માત્ર ક્ષેત્ર જેટલું જોઇને પૃથ્વી, પાણી, વનસ્પતિ, બીજ આદિ સ્થાવર અને કુંથુઆ, કીડી વગેરે ત્રસ જીવોની રક્ષા માટે પગલે પગલે સારી રીતે નિરીક્ષણ કરનારા મુનિની ફ્ર એટલે ઇર્યા=ગતિ તેમાં સમિતિ તે ઇર્યાસમિતિ અર્થાત્ મુનિનો ગતિમાં સારી રીતે ઉપયોગ તે ઇર્યાસમિતિ છે. જેથી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં કહ્યું છે કે,
૧૯૯
आलंबणेण कालेण, मग्गेण जयणाइ अ । ચડારાપસુિદ્ધ, સંન્ધુ ફયિં ત્ ॥ શ્॥[ JX૦૨૪[[૰૪ ]
સાધુ આલંબન, કાલ, માર્ગ અને યતના આ ચાર કારણથી પરિશુદ્ધ ગતિ કરે.
तत्थ आलंबणं नाणं, दंसणं चरणं तहा ।
જાને આ વિવસે વત્તે, મળે સપ્પવૃષ્નિદ્ ॥ ૨ ॥ [ ૩~૨૪TMTM ]
તેમાં જ્ઞાન, ‘દર્શન અને ચારિત્ર એ આલંબન છે. અર્થાત્ જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર અર્થે ગતિ કરવાનું કહ્યું છે. કાલમાં દિવસે ગતિ કરવાનું કહ્યું છે, અને માર્ગમાં ઉત્પથ છોડીને ગતિ કરવાનું કહ્યું છે.
दव्वओ खित्तओ चेव, कालओ भावओ तहा ।
નવળા નહ્નિા વુત્તા, તે મે વિત્તવો મુળ ારૂ।।[ ૩૩′૦૨૪[૬] દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ અને ભાવ એમ ચાર પ્રકારની યતના કહેલી છે. તે યતનાને કહેતા એવા મને સાંભળ.
दव्वओ चक्खुसा पेहे, जुगमित्तं च खेत्तओ ।
ओ जाव इज्जा, उवउत्ते अ भावओ ॥ ४ ॥ [ उ० अ० २४० गा० ७ ] દ્રવ્યથી ચક્ષુથી જોતો જોતો ચાલે, ક્ષેત્રથી યુગમાત્ર=ધૂંસરી પ્રમાણ એટલે કે ચાર હાથ પ્રમાણ ક્ષેત્રને જોતો જોતો ચાલે, કાળથી જેટલો કાળ ચાલે તેટલો કાળ અને ભાવથી ઉપયોગપૂર્વક ચાલે.
इंदिअत्थे विवज्जित्ता, सज्झायं चेव पंचहा ।
તમ્મુત્તી તપ્યુલારે, વનત્તે નિયં ણ્િ ॥ ૧ ॥[ ૐન્ગ૨૪૦Ī૦૮ ]
| SR No. | 005786 |
| Book Title | Acharpradip |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmshekharvijay |
| Publisher | Arihant Aradhak Trust |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 310 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |