________________
ખંડ - ૫ : ઢાળ - ૧
•રૂધિર ઝરંતુ દેખીને જી. પશ્ચાતાપ કરંત રે; વિણ અપરાધી મેં હણ્યોજી, સાધક વિદ્યા મંતરે રે..ચતુર...॥૧૪॥ નિંદન નિજ કરતો ગયોજી, નંદનવન સમ શાલ રે, શીતલ જલ વાળ્યે ખડીજી, કુંવરી વળગી તરૂડાલ રે..ચતુર...॥૧૫॥ કુંવર મન ચિંતવેજી. સુંદર વન રખવાલ રે, કિન્નર દેવી વ્યંતરીજી, અવર ન નરની બાલ રે...ચતુર...I॥૧૬॥ અથવા જોવા ઉતરીજી, વિદ્યાધરી સુકુમાલ રે, કાંતી વદન વિધુ સારસીજી, અધર અરૂણ પરવાલ રે...ચતુર...॥૧૭॥ કિંવા કનકવાલુકા નદીજી, જલદેવી અધિષ્ટાય રે,
વાવડી નાહીને નીકળીજી, કનકસમી જસ કાય રે...ચતુર...॥૧૮॥ ચિંતવતો ધૈરજ ધરીજી, આવીયો તેહની પાસ રે;
દેખી કુંવરી મુખ મોહી રહીજી, અંતર પ્રેમવિલાસ રે...ચતુર...II૧૯ા ચિંતે કુમરી ચિત્ત ચોરીને જી, પરનર સતિ મનભંડરે, રાજકુંવર ભૂલ્યો પડ્યોજી, આવ્યો એણે વનખંડ રે..ચતુર...રા ન ઘટે મુઝ મુખ પૂછવું જી, પૂછ્યાનો ઉત્તર દેશ રે, ગુણિજન પૂછ્યું બોલતાં જી, નહી સંતી દુખણ લેશ રે;..ચતુર...॥૨૧॥ મૌનપણું ધરી સા રહીજી, ભૂતલ નયન ઠરાય રે;
તવ કુંવર મુખ ઉચ્ચરે જી, મધુ૨વયણ સુખદાય રે..ચતુર...॥૨૨॥ મ્મિલ કુંવરના રાસનોજી, પંચમ ખંડ રસાલ રે;
૩૦૯
શ્રી શુભવીરે શી કહીજી, તેહની પહેલી ઢાલ રે...ચતુર...॥૨૩॥ ચતુર ધમ્મિલ તે અશ્વરત્ન ઉપર સવાર થઈને સુભટનો પરિવાર સાથે લઈને નગર બહાર નીકળ્યો. પછી વેગથી ચલાવવો એ વિચારથી કુમારે ચાબૂકનો પ્રહાર કર્યો. ॥૧॥ વક્રગતિવાળો ઘોડો હતો. ચાબૂકનો ફટકો પડતાં ચારે પગે ઊછળ્યો. ને વળી પગ પણ પૃથ્વી ઉપર ન મૂકતો હોય તેમ વાયુવેગે દોડવા લાગ્યો. લગામ ખેંચવા છતાં પણ તે ઘોડો કાબૂમાં ન રહ્યો. તેનો વેગ વધતો ગયો. સૈન્ય સુભટો પાછળ રહી ગયા. ધમ્મિલ ઘણો દૂર નીકળી ગયો. અશ્વની જે પંચમધાર નામની ગતિ છે. તે ગતિએ દોડતો ક્ષણવારમાં તો વિષમભૂમિને ઓળંગી ધમ્મિલને દૂર દૂર મહાટવીમાં ઉપાડી ગયો. લગામ ખેંચી કુમાર તો થાકી ગયો. II૨+ગા
અજાણ્યો દેશ :- સુવર્ણ જેવી રેતી છે જેની તેવી કનકવાલુકા નદી કિનારે ધમ્મિલે લગામ છોડી દીધી. એટલે ઢીલી મૂકી દીધી. તો તે ઘોડો તે જ વખતે ચાર પગે ખડો રહ્યો. ત્યાં સ્થિર થઈને ઊભો રહ્યો. II૪।। હવે પોતાનું શરીર જે તંગ થઈ ગયું હતું. તે તેણે ઢીલું કરી નાંખ્યું. અશ્વ ઉપરથી કૂદકો લગાવી ધમ્મિલ નીચે ઊતર્યો. હાંફતાં અશ્વને વૃક્ષની છાયામાં મૂકીને, હૃદયમાં પંચપરમેષ્ઠીનું સ્મરણ