Samyaktva Rahasya Prakaranam

SR No.: 005776
Original Sutra Author: N/A
Author: Siddhasensuri, Hitvardhanvijay
Publisher: Kusum Amrut Trust
Publication Year: 2010
Total Pages: 194
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 5 MB

Page 96

. મરૂમેવા પૂબુદિ સંસળી ય મનિવેસે |
चउहा खलु मिच्छन्तं साहूण अदंसणेणहवा ॥५॥
સારાર્થ : (૧) મતિભેદ (૨) પૂર્વગ્રહ (૩) સંસર્ગ અને (૪) અભિનિવેશ... આમ, મિથ્યાત્વના ચાર પ્રકારો થાય. આ પ્રકારો લગભગ સંયમથી અથવા સમ્યકત્વથી પતિત થનારને ઘટે.
બીજી રીત : હવે, બીજી રીતે ચાર પ્રકારોનો વિચાર કરીએ - (૧) લૌકિક દેવગત મિથ્યાત્વ, (૨) લૌકિક ગુરુગત મિથ્યાત્વ, (૩) લોકોત્તરદેવગત મિથ્યાત્વ, (૪) લોકોત્તર ગુરુગત મિથ્યાત્વ.
પ્રત્યેકનું સ્વરૂપ સમજીએ. ૧. જેમનો આત્મા રાગ, દ્વેષ, અજ્ઞાન, મિથ્યાત્વ વિગેરે દોષોથી વાસિત છે તેવા દેવો
દેવતત્ત્વમાં સ્થાન પામવાની લાયકાત ધરાવતાં નથી. તેવા દેવોને જૈન શાસ્ત્રોમાં લૌકિક દેવ તરીકે ઓળખવામાં આવ્યાં છે. શંકર, વિષ્ણુ, બ્રહ્મા, બુદ્ધ, કૂળદેવતા વિગેરે દેવો દેવતત્ત્વમાં સ્થાન પામવાની યોગ્યતા વિનાના હોવાથી લૌકિક દેવો છે.
, વર્તમાનકાલીન જૈનોનો કેટલોકવર્ગ જેમને પૂજી રહ્યો છે એવા ઘંટાકર્ણવીર, નાકોડા ભૈરવ જેવા દેવો પણ શંકર-વિષ્ણુ જેવા જ લક્ષણો ધરાવતાં હોવાથી લૌકિક દેવો છે.
આવા લૌકિક દેવોનું કીર્તન, પૂજન તેમજ માનતા કરવાથી લૌકિક દેવગત મિથ્યાત્વનો દોષ લાગે છે.
દેવબુદ્ધિથી ગાયની પૂજા કરો તો પણ લૌકિક દેવગત મિથ્યાત્વનો દોષ લાગે. ૨. તાપસો, સંન્યાસીઓ, બ્રાહ્મણો, પુરોહિતો, યાજ્ઞિકો, ફકીરો, ગોરજીઓ વિગેરે
મિથ્યામતનું સંન્યસ્ત સ્વીકારનારાંઓને નમન કરવાથી, તેમને ગાય, જમીન, ધનનું દાન
કરવાથી લૌકિક ગુરુગત મિથ્યાત્વનો દોષ લાગે. ૩. વીતરાગ અરિહંત પરમાત્માસમક્ષ સંસારના સુખની માંગણી કરવાથી અથવાતો અર્થ, કામ
મેળવવાની ઇચ્છાથી અરિહંતની ભક્તિ કરવાથી લોકોત્તર દેવગત મિથ્યાત્વનો દોષ લાગે. ૪. ઉસૂત્રભાષી અને સપરિગ્રહી જૈન સાધુને વંદન વિગેરે કરવાથી લોકોત્તર ગુગત
મિથ્યાત્વનો દોષ લાગે. સત્વરા નામના ગ્રંથની પ્રાચીન ટીકામાં ટીકાકાર પૂર્વાચાર્ય શ્રી તિલકસૂરીશ્વરજી મહારાજે ફરમાવ્યું છે કે
"लोका जिनमतबहिर्वर्तिनो जनास्तेषु भवं लौकिकम्मिथ्यात्वं द्विविधम्, देवगतं गुरुगतञ्च । देवाः सुगतादयस्तेषु देवबुद्ध्या पूजादि । गुरवः शाक्यादयस्तेषु गुरुबुद्ध्या
सम्यक्त्वरहस्यप्रकरणम्, गाथा-११