________________
सम्मं अहीअसुत्तो तत्तो विमलयरबोहजोगाओ । तत्तण्णू उवसंतो पवयणवच्छल्लजुत्तो अ ॥११॥ सत्तहिअरओ अ तहा आएओ अणुवत्तगो अ गंभीरो । अविसाई परलोए उवसमलध्धीइ कलिओ अ ॥१२॥ तह पवयणत्थवत्ता सगुरुअणुनाय गुरुपओ चेव । एआरिसो गुरु खलु भणिओ रागाइरहिएहिं ॥१३॥
સારાર્થ: (૧) દીક્ષાર્થીના સોળ ગુણોથી જે યુક્ત છે, (૨) જેમણે વિધિવત્ દીક્ષા સ્વીકારી છે, (૩) એ પછી ગુરુકુળવાસનું સેવન કર્યું છે, (૪) સંયમના પર્યાયમાંબ્રહ્મચર્યને અસ્મલિતપણે જાળવ્યું છે, (૫) સારસૂત્રાભ્યાસ કર્યો છે, (૬) કદાગ્રહથી રહિત જ્ઞાન ધરાવનારાં છે, (૭) તત્વજ્ઞ છે, () ઉપશાંત છે, (૯) ખૂબ શાસનરાગ ધરાવે છે, (૧૦) પરહિતકરણમાં તત્પર છે, (૧૧) . આદેય વચની છે, (૧૨) અનુવર્તક છે, (૧૩) ગંભીર છે, (૧૪) સદ્ગતિગામી છે, (૧૫) ઉપશમલબ્ધિ વિગેરેને પામ્યાં છે, (૧૬) દેશક છે, (૧૭) જેમનાં ગુરુપદને ગુરુભગવંતે અનુમત
કર્યું છે. આવા સત્તર ગુણ ધરાવનારો આત્મા ગુરુપદ માટે લાયક છે એમ અરિહંતે કહ્યું છે. ૪. ગીતાર્થમાં જ ગુરુપદની લાયકાત છે આ વાતનું પ્રતિપાદન પૂ. મહોપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજે “ગુરુતત્ત્વવિનિશ્ચય' માં આ રીતે કર્યું છે:
ववहारं जाणंतो ववहारं चेव पनवेमाणो । .. વવદાર પાસંતો ગુરુકુળનુત્તો પુત્ર દોફ Iછા [દ્વિતીયોજ્ઞા *
સારાર્થ : શુદ્ધ સાધ્વાચારને જાણનારો, પાળનારો અને શુદ્ધ આચારની જ પ્રરૂપણા કરનારો સાધુ ગુરુપદ માટે યોગ્ય છે. ૫. સુકહરા = ગીતાર્થને જ ગુરુ કહેવાય એ સાચું. આવા ગુરુ શ્રુતધર હોવા જોઈએ.
આગમોનો જેમણે અભ્યાસ કર્યો છે અને આ અભ્યાસ દ્વારા પારમાર્થિક પરિણતિ સુધી જે
પહોંચ્યા છે તે શ્રુતધર છે. ૬. સમત્ત સમનિહિ રહટ્સ = સમ્યકત્વ એટલે ચોથું ગુણસ્થાનક. શાસ્ત્ર તેને કહેવાય
જે કષ, છેદ અને તાપ આ ત્રણ પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ બનેલું હોય. આવા શાસ્ત્રોની પરિપાટીને વફાદાર રહીને સમ્યગ્દર્શનના નય, નિક્ષેપ, પ્રકારો અને માહા વિગેરેનું જ્ઞાન મેળવવું એ
સમ્યકત્વના રહસ્યની પ્રાપ્તિ સમાન છે. ૭. મુળ = પૂર્વોક્ત ગીતાર્થ ગુરુભગવંત પાસે ઉપરોક્ત સમ્યગ્દર્શનના રહસ્યને ગ્રંથકારે પાંચ પ્રકારના સ્વાધ્યાય વડે જાણ્યું છે એમ “
મુઝ” = પદની ટીકામાં કહેવાયું છે. પાંચ પ્રકારના સ્વાધ્યાયના વિધાનની અહીં શી જરૂર છે? આ પ્રશ્નનું સમાધાન પ્રસ્તુત છે.
'बोधिपताका' टीकया विभूषितं