________________
निश्चयदर्शनबीजं तदत्र परिगृह्यते, निश्चयदर्शनस्य मिथ्यामतसङ्गत्यामपि क्वचिदखण्डितत्वात्, तथाविधपरिणामखण्डनेन निश्चयदर्शनस्य खण्डनम्, आचारखण्डनेन नैकान्तिकन्निश्चयखण्डनम्परमाचाराऽनुकूलाऽऽशयखण्डनेनैकान्तिकन्निश्चयखण्डनम्, क्वचिदाचारोपस्थितावपि तत्सम्भवि, अनुपस्थितावपि तदसम्भवि, निश्चयाऽवाप्तिबीजत्वेनऽऽचारः परममाहात्म्यशाली, क्रियानयदृष्टया निर्मलदर्शनाचरणमेव सम्यक्त्वम्, सापेक्षतया मान्यमिदम्, एतत् सम्यक्त्व ङ्कथं सम्भवि ? । ‘एव जणो भणइ' उपर्युक्तं શિષ્ટનોઇ: શાસ્ત્રાવ વતિ ll૧૪||
ક ટીકાનો ભાવાર્થ : ૧. મિથ્યામતિનો પરિચય કરવો તે શ્રાવક માટે વિરુદ્ધ આચરણા છે એવું પૂર્વેની તેરમી
ગાથામાં કહ્યું છે. હવે, ચૌદમી ગાથામાં મિથ્યામતિનો પરિચય કરવામાં કયો વિરોધ ઉપસ્થિત થાય છે તે સ્પષ્ટ કરી રહ્યાં છે.
પૂર્વની ગાથામાં અપાયેલું દૃષ્ટાંત આ ગાથામાં પણ આવૃત્તિ પામે છે...
વિરોધ : કુળવાન સ્ત્રી વેશ્યાની સંગતિ કરે તેમાં શિષ્ટ પ્રજાનો વિરોધ ઉપસ્થિત થાય છે અને તેથી તે અકાર્ય ત્યાજ્ય બને છે તેમ સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માઓ મિથ્થામતિનો પરિચય રાખે તેમાં આH = અરિહંતની આજ્ઞાનો વિરોધ ઉપસ્થિત થાય છે અને તેથી આ અકાર્ય છોડી દેવું જોઇએ તે નક્કી થાય છે.
પ્રસ્તુત ટીકામાં આ જ મુદાનું વિશેષ સ્પષ્ટીકરણ થયું છે. જે નિમ્નોક્ત છે.
શિષ્ટો કહે છે કે– વેશ્યાનો આસંગ રાખનારી નારીમાં સતીત્વ શી રીતે ટકે? અહીં પ્રશ્ન થાય છે કે શું વેશ્યાસંગ રાખનારી નારીમાં સતીત્વનો લોપ થયેલો જ હોય એવો નિયમ છે?
'સમાધાન : અહીં સતીત્વની વ્યાખ્યા શી થઈ છે તે પહેલાં જુઓ. સતીત્વે શીતાનુદ્દત્તાવરપમ્ શીયળને અનુકૂળ આચરણ કરવું તે સતીત્વ છે. જો કે શીયળની મર્યાદાનું પાલન સતીત્વમાં કારણરૂપ બને છે, સ્વયં સતીત્વ બનતું નથી; તેમ છતાં કારણમાં કાર્યનો ઉપચાર કરીને તેને જ સતીત્વ તરીકે પણ સ્વીકારી લેવામાં બાધ નથી.
આ દૃષ્ટિથી વિચારતાં વેશ્યાની સંગતિ રાખવી તે શીયળને અનુકૂળ આચરણા નથી તેથી તેમ કરનારી નારીએ સતીત્વનો અતિક્રમ કર્યો તેમ કહી શકાય. ૩. જિનશાસનમાં શાસ્ત્રનું તાત્પર્ય જાણનારાઓ શિષ્ટ તરીકે ઓળખાય છે. આવા લોકોત્તર
કક્ષાના શિષ્ટો કહે છે : મિથ્યામતિનો આસંગ રાખનારાં સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મામાં સમ્યકત્વ શી રીતે ટકે? તે અવશ્ય ખંડન પામે છે.
सम्यक्त्वरहस्यप्रकरणम्, गाथा-१४
१०५