________________
કામ-ક્રોધ-ઈર્ષ્યા-રસગારવ-મદ-માયાદિક દોષો, સૂક્ષ્મદૅષ્ટિથી આતમદર્શન કરતા મુનિ મહાયોગી, ધન. ૩૨
હશે કોઈ આવા મહાત્મા ! જે દસ દસ કિલોમીટરના વિહાર ક્યારેય કોઈનીય સાથે (ગુરુ સાથે પણ નહિ) લેશ પણ વાતચીત કર્યા વિના કરતા હોય, વિહારમાં કોઈપણ ૨ પ્રકારનો સ્વાધ્યાય ન કરતા હોય, કાચા રસ્તાઓ કદી ન પકડતા હોય, સૂર્યોદય બાદ જ વિહાર કરતા હોય, જીવરક્ષાના એકમાત્ર ઉદ્દેશથી દસ દસ કિ.મી. જેટલો વિરાટ માર્ગ બીજા કોઈપણ વિચારો મનમાં લાવ્યા વિના “મારે કોઈપણ જીવને મારા નિમિત્તે પીડા થવા દેવી નથી.’’ એવા એકમાત્ર અધ્યવસાય સાથે કાપતા હોય. જેમના પગમાં કદિ ઉતાવળ-પ્રમાદદોડાદોડી શોધી ય ન જડતી હોય.
રે ! આખી જીંદગીમાં આવો એકાદ વિહાર પણ કરનારા કો'ક હશે ? ખ્યાલ રહે કે કલાકનો વિહાર હોય તો એક સેકંડ પણ દિષ્ટ આડી-અવળી ગયેલી ન હોવી જોઈએ. એક ડગલું ય ચક્ષુથી નહિ જોવાયેલી જગ્યાએ પડેલું ન હોવું જોઈએ.
તદ્દન નિરતિચાર ઈર્યાસમિતિનું પાલન છે કો'કની પાસે ?
મારા જીવનમાં હું તો હજી સુધી એકપણ વિહાર આવી નિરતિચાર ઈર્યાસમિતિ પાળવા પૂર્વક કરી શક્યો નથી.
આમે ય પ્રભુએ આપણા સંયમ સાતિચાર = દોષ ભરપૂર = બકુશ/કુશીલ જ બતાવ્યા છે ને ? એટલે આવી નિરતિચાર ઈર્યાસમિતિ પાળનારા શી રીતે મળે ?
પણ એનો અર્થ એ નથી કે આજે ચારિત્ર જ નથી. સાતિચાર પણ ચારિત્ર તો હોઈ જ ર શકે છે. હા ! એ અતિચારો મોટા તો ન જ હોવા જોઈએ. કપડામાં નાનકડું કાણું પડે એ ચાલે, પણ બે ટુકડા જ થઈ જાય એ કપડું પછી વાપરવામાં ન ચાલે.
મારી દૃષ્ટિએ તો જે સંયમીઓ નીચેની શરત પાળતા હોય, તેઓ આ કાળની દૃષ્ટિએ સારામાં સારી ઈર્યાસમિતિના પાલક, વંદનીય, પૂજનીય, પ્રાતઃસ્મરણીય ગણાય.
(૧) દશ કિ.મી.નો વિહાર હોય ત્યાં સુધી સૂર્યોદયથી અડધો કલાક પૂર્વે જ વહેલામાં વહેલો વિહાર કરે. એનાથી વહેલો વિહાર ન જ કરે.
(૨) વિહારમાં કોઈની પણ સાથે કોઈપણ પ્રકારની વાતચીત ન જ કરે. (માત્ર પરસ્પર સ્વાધ્યાય કરે તો ચાલે, પણ સ્વાધ્યાય કઈ ઘડીએ વિકથામાં ફે૨વાઈ જાય એ કહી શકાતું નથી. માટે વિકથા લેશ પણ ન જ થવાની હોય તો પરસ્પર સ્વાધ્યાયની રજા લઈ શકાય.)
(૩) આજુ બાજુ દુકાનો, પોસ્ટરો, ઝાડો વગેરે કશા તરફ નજર ન કરે. માત્ર આગળથી આવતા વાહનો વગેરે જોવા માટે આગળ જોઈ શકે.
(૪) શક્ય હોય તો જીવદયામાં જ ઉપયોગ રાખે, છતાં એવી એકાગ્રતા ન કેળવાય તો
વીર વીર વીર વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ૭ (૩૨) વીર વીર વીર વીર વીર
ર