Page Text
________________
અભિમાની જેમ આપપ્રશંસા કરતા કદી ના થાકે, એમ મુનિવર નિજ પાપોને પણ કહેતા લેશ ન લાજે, ધન. ૩૧
અગત્યનો સંદેશો આપ્યો છે.
તેઓ શ્રી ફરમાવે છે કે
-
इंदियत्थे विवज्जित्ता, सज्झायं चेव पंचहा ।
तम्मुत्ती तप्पुरक्कारे संजए इरिअं री ॥
અર્થ : ચાલતી વખતે સંયમી પાંચેય પ્રકારના ઈન્દ્રિય વિષયોને અને પાંચેય પ્રકારના સ્વાધ્યાયને છોડીને માત્ર નીચે જમીન ઉપર જ એકધ્યાનપૂર્વક જોતો જોતો ચાલે.
સંયમી રસ્તે ચાલતા ચાલતા સામેથી કોણ આવે છે ? એ જોવાની પંચાતમાં ન પડે. આજુ બાજુની દુકાનો, એના નામો, એની શોભા વગેરે ઉપર કદિ દષ્ટિપાત ન કરે. સેંટ- રૂ અત્તરાદિ સુંઘતો સુંઘતો કે મોઢામાં હિમજ-હરડે-ત્રિફળા વગેરે કંઈપણ ખાતો ખાતો ન ચાલે. એમ સાથે ચાલતા સંયમીની કે ગૃહસ્થની કોઈપણ પ્રકારની વાતો સાંભળતો સાંભળતો ય ન ચાલે. ચાલતી વખતે એ કોઈની સાથે વાતચીત ન કરે. સ્વયં કંઈપણ બોલે નહિ, કે બીજા બોલનારાના શબ્દો તરફ લેશ પણ ધ્યાન આપે નહિ.
ભગવાન પાંચમાં આરાના પોતાના સંયમીઓની વક્રતા જાણતા જ હતા. એટલે એમને પોતાના જ્ઞાનમાં દેખાયું હશે કે “મારા શિષ્યો મારી આજ્ઞામાંથી ય ઘણા છીંડા શોધી કાઢશે. મેં આજુ બાજુ જોવાની ના પાડી તો તેઓ સ્વાધ્યાયમાં લાગી પડશે.”
એટલે જ પ્રભુએ પાંચેય પ્રકારના સ્વાધ્યાયનો પણ ચાલતી વખતે સ્પષ્ટ નિષેધ કર્યો. સંયમી ગાથાઓ ગોખતો ગોખતો ચાલે, ગોખેલી ગાથાઓનું પુનરાવર્તન કરતો કરતો ચાલે, ગુરુને-વડીલને સંયમ સ્વાધ્યાયાદિ સંબંધના જ સુંદર પ્રશ્નો પુછતો પુછતો ચાલે, ગુરુની વાચનાના પદાર્થો-શાસ્ત્રોના પદાર્થોનું ચિંતન કરતો કરતો ચાલે મુમુક્ષુ-શ્રાવક કે નાના સાધુને શાસ્ત્રના સુંદર પદાર્થોનો ઉપદેશ આપતો ચાલે, એ પણ પ્રભુને માન્ય નથી.
સ્વાધ્યાયનો અપરંપાર મહિમા બતાડનારા શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે ચાલતી વખતે તો એ પાંચેય પ્રકારનો સ્વાધ્યાય ન કરવાની જ સ્પષ્ટ આજ્ઞા ફરમાવી.
રે ! ચાલતા ચાલતા ગુરુની વાચનાના પદાર્થોનો વિચાર કરતા કરતા સંયમીને અદ્ભુત ભાવો જાગતા હશે, શાસ્ત્ર પ્રત્યેનો અહોભાવ વધતો હશે, જિનશાસન પ્રત્યેનો પ્રેમ ઉછળતો હશે “અહો ! શું ગુરુદેવે અદ્ભુત વાત કરી ! શું પ્રભુએ અવર્ણનીય પદાર્થ બતાવ્યો” એવા વિચારો ય જાગતા હશે.
છતાં આવા કોઈપણ લાભો દેવાધિદેવે માન્ય ન કર્યા. એમણે એની સ્પષ્ટ ના પાડી. એક જ વાત કરી. “ચાલતી વખતે બરાબર નીચે ધ્યાનપૂર્વક જોઈને ચાલો.”
વીર વીર વીર વીર વીર અષ્ટપ્રવચન માતા ૭ (૩૧) વીર વીર વીર વીર વીર
| SR No. | 005775 |
| Book Title | Asht Pravachan Mata |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gunhansvijay |
| Publisher | Kamal Prakashan Trust |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 328 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |