Page Text
________________
૪૫૩
શ્રીસિદ્ધહેમચન્દ્રશબ્દાનુશાસન ભાગ-૨ समाव थाय छे. माथी गतिसं थवा द्वारा अव्ययसं॥ १६ ४शे नही. साठगोमा अति" શબ્દમાં વિભક્તિના પ્રત્યયો થવા જ જોઈએ, પરંતુ તમારી ઉપર કહેલી એકેય વાતોનો અવકાશ समारे २डेतो नथी. ॥२९॥ 3 "स्तुत्वा" वगेरेमा ४ "अति" श० लोय छे से "अति" शनी पोतानो अर्थ पू0 अर्थ नथी, परंतु "स्तुत्वा"नो ४ ५० अर्थ छ तेने ४ "अति" शब्द प्रशित ४२ छे. साथी "अति" ०४ "चादयोऽसत्त्वे" (१/१/३१) सूत्रथी अव्ययसंश। थवाथी (3/२/ ૭) સૂત્રથી વિભક્તિનો લોપ થઈ જ જશે, આથી અમારે કોઈ આપત્તિ નથી.
(न्या०स०) परमनीचैरित्यत्र त्वित्यादि-अत्र तुशब्दो विशेषणार्थः, पूर्वस्माद् विशेषं द्योतयति, तेन किं सिद्धम् ? यत्रानुपसर्जनः स्वराद्यन्तो भवति तत्रावयवः समुदायश्चोभयमप्यव्ययं भवत्येव, समासस्योत्तरपदार्थप्रधानत्वात् । ननु भवत्वेवं तथापि संज्ञाविधौ तदन्तप्रतिषेधस्य ज्ञापितत्वाद् * ग्रहणवता नाम्ना न तदन्तविधिः * इति प्रतिषेधाच्च कथं परमोच्चैरित्यादौ तदन्तस्याव्ययसंज्ञेत्याह-अन्वर्थाश्रयणे चेत्यादि-न व्येति-न नानात्वं गच्छति सत्त्वधर्मान्न गृह्णाति इत्यन्वर्थसिद्धिः । अयमर्थः-यदन्वर्थसंज्ञाकरणाद् द्वितीयमव्ययमित्युपस्थापितं तद् विशेष्यत्वेन विज्ञायते, तस्य स्वरादीति विशेषणत्वेन, ततश्च "विशेषणमन्तः" [७.४.११३.] इति न्यायात् तदन्तविज्ञानम्, केवलस्य तु व्यपदेशिवद्भावात्, परमोच्चैरित्यादावप्यव्ययसंज्ञा विज्ञायत इत्यर्थः ।
અનુવાદ - ઉપરોક્ત તમામ પંક્તિઓનો અનુવાદ શબ્દમહાર્ણવન્યાસમાં આવી ગયો છે. (न्या०स०) यद् अव्ययम् अक्षयं शब्दरूपं किंविशिष्टम् ? स्वरादि स्वराद्यन्तं तदव्ययसंज्ञं भवतीति च सूत्रार्थः समजनि ।"
અનુવાદ-નહિ નાશ પામતું એવું જે શબ્દ સ્વરૂપ છે તે અવ્યય છે અને આ અવ્યય વિશેષણ સ્વરૂપે છે. આથી વિશેષણ સ્વરૂપ એવા અવ્યય શબ્દથી વિશિષ્ટ શું છે ? એના અનુસંધાનમાં अभे ४९॥वीमे छीमे ४ "स्वरादि" भने "स्वरादि" अन्तवा हो , ते अव्ययसंशावा થાય છે. એ પ્રમાણે સૂત્રાર્થ પ્રાપ્ત થયો.
(न्या०स०) इति स्वरादय इति-इतिशब्द एवंप्रकारार्थः, एवंप्रकाराः स्वरादयो गृह्यन्ते न त्वेतावन्त इत्यर्थः । यतः
"इयन्त इति संख्यानं निपातानां न विद्यते । प्रयोजनवशादेते निपात्यन्ते पदे पदे" ॥१०॥ आकृतिगणार्थमिति-आक्रियतेऽनयेति आकृतिर्वणिकाप्रकारः, तस्या गुणस्तदर्थमिति । १. विज्ञानात् अ।
| SR No. | 005770 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasanam Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jagdishbhai |
| Publisher | Jagdishbhai |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 396 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |