Siddha Hemchandra Shabdanushasanam Part 02

SR No.: 005770
Original Sutra Author: N/A
Author: Jagdishbhai
Publisher: Jagdishbhai
Publication Year: 2013
Total Pages: 396
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 175

૫૪૩
શ્રીસિદ્ધહેમચન્દ્રશબ્દાનુશાસન ભાગ-૨ "अव्ययस्य" [३.२.७.] इति स्यादेर्लुप्, "तृप्तार्थपूरणा-व्यया०" [३.१.८५.] इति षष्ठीसमासप्रतिषेधश्चाभविष्यताम् ॥३२॥
मनुवाद :- "तसु" मा "धण्"नुं वर्जन यु छ ते. या प्रयो४नवाणु छ ? मे संबंधम १९६वृत्ति टीमieण्यु छ ? "अधण् इति किम् ?" "पथि द्वैधानि" तथा "संशयत्रैधानि" में પ્રમાણે પ્રયોગ બતાવવા વડે કહે છે. સૌ પ્રથમ બે પ્રકાર જેઓનાં છે તથા ત્રણ પ્રકાર જેઓનાં छ में अर्थमा "द्वि" मने "त्रि" २०४थी "तद्वति०" (७/२/१०८) सूत्रथा धण तथा वृद्धि थत "द्वैध" भने "त्रैध" शब्द प्राप्त थाय छे. पछी भागनले २ अने संशयन ! 10 से प्रभारी “षष्ठ्ययत्नाच्छेषे" (3/१/७६) सूत्रथा समास थdi तेम४ “एकार्थ्य" (3/२/८) सूत्रथा षडीनो दो५ थdi "पथिद्वैधानि" भने “संशयत्रैधानि" शो प्राप्त थाय छे. महीली अव्ययसं॥ 25 डोत तो "अव्ययस्य" (3/२/७) सूत्रथा स्थाहिनो लो५ थयो डोत भने "तृप्तार्थपूरणा..." (3/१/८५) सूत्रथा ५४ी समासन निषे५ थयो डोत.
__ - न्याससारसमुद्धार :अधणित्यादि-तस्वादयः प्रत्ययाः, ते च प्रकृत्यविनाभाविन इति तैः प्रकृतिरनुमीयते, तस्याश्चैते विशेषणत्वेनाऽऽश्रीयन्ते, ततः, “विशेषणमन्तः" [७.४.११३.] इति तदन्तविज्ञानं भवतीत्याहतदन्तमिति । किञ्च प्रत्ययस्यैवाव्ययत्वे अर्जुनत इत्यादौ प्रत्ययमात्रादव्ययादर्थवत्त्वेन नामत्वे स्याद्युत्पत्तौ "प्रत्ययः प्रकृत्यादेः" [७.४.११५.] इति वचनात् प्रत्ययमात्रस्यैव प्रकृतित्वेन तदन्तत्वे पूर्वस्य च "नाम सिद०" [१.१.३१.] इति पदत्वे "सपूर्वात् प्रथमान्ताद् वा" [२.१.३२.] इति विकल्पप्रसङ्गः, तस्मात् तदन्तः समुदाय एवाव्ययम्; न प्रत्ययमात्रमिति । अर्जुनत इति-अत्र सप्तम्येकवचनस्य लुप् ॥३२॥
- न्याससारसमुद्धारनो अनुवाद :ઉપરની તમામ પંક્તિઓનો અનુવાદ શબ્દમહાર્ણવન્યાસમાં આવી ગયેલ છે..
॥ द्वात्रिंशत्तमम् सूत्रम् समाप्तम् ॥
सूत्रम् - विभक्तिथमन्ततसाद्याभाः । १ । १ । ३३ ॥