Siddha Hemchandra Shabdanushasanam Part 02

SR No.: 005770
Original Sutra Author: N/A
Author: Jagdishbhai
Publisher: Jagdishbhai
Publication Year: 2013
Total Pages: 396
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 127

૪૯૫
શ્રીસિદ્ધહેમચન્દ્રશબ્દાનુશાસન ભાગ-૨ वियुक्तो वसति-प्रवसति । अन्तर्भावे-अन्तर्भूतः-प्रविष्टः, अन्तः क्षिप्तः-प्रक्षिप्तः । हिंसायाम्प्रहरणं, प्रहरति । बहुत्वे-बहुचौरो देशः, प्रचौरो देशः । महत्त्वे-महानध्वा-प्रकृष्टोऽ-ध्वा । स्थितौशास्त्रं प्रमाणम्, लोकः प्रमाणम् । दाने-देवेभ्यो ददाति-प्रयच्छति । नानार्थे-नाना कीर्णाःप्रकीर्णाः, नाना दक्षिणा:-प्रदक्षिणम् (णाः) । अनुवृत्तौ-अनुवृत्तः शिष्यः-प्रशिष्य इति ।
परा-वध-घर्षण-स्वर्गति-विक्रमा-ऽप्रत्यक्षा-ऽनाभिमुख्य-भृशार्थ-मोह-प्रातिलोम्येषु । वधे-पराघातः । घर्षणे-परामर्शनम् । स्वर्गतौ-स्वर्गत:-परेतः । विक्रमे-पराक्रमः । अप्रत्यक्षेपरोक्षम् । अनाभिमुख्ये-परावृत्तः, पराङ्मुखः । भृशार्थे-पराजितः । मोहे-पराभूतः । प्रातिलोम्येपरावृत्ता युद्ध इति ।
अप-वर्जन-वियोगा-ऽऽलेखन-चौर्य-निर्देश-वैकृत-विधिविपर्ययर्णग्रहणाऽवयव-पूजानिह्नव-सव्यवृत्तिषु । वर्जने-अप साकेताद् वृष्टो मेघः । वियोगे-अपयुक्ता गौर्वत्सेन । आलेखनेअपस्किरते वृषभः । चौर्ये-अपहरति । निर्देशे-अपदिशति परम् । वैकृते-अपजल्पति । विधिविपर्यये-अपशब्दः, अपनयः । ऋणग्रहणे-अपमित्य याचते । अवयवे-अपस्करो रथाङ्गम् । पूजायाम्-अपचितो गुरुर्देव-दत्तेन । निह्नवे-शतमपजानीते, सहस्रमपजानीते । सव्यवृत्तौअपसव्यं गच्छति ।
અનુવાદ :- હવે “” વગેરે અવ્યયોના અર્થોને બીજાના ઉપકારને માટે આચાર્યભગવંત બતાવવાનો આરંભ કરે છે.
प्र:- प्र अव्ययना नाथे प्रभारी अर्थो छ : प्रारंभ अर्थथा मारम शने अनुवृत्ति अर्थ सुधीन। અથ પ્ર અવ્યયના છે. આથી એક એક અર્થના જુદાં જુદાં પ્રયોગો બતાવવા દ્વારા આચાર્યભગવંતશ્રી પ્ર અવ્યયના બધા જ અર્થો બતાવે છે.
(१) आदिकर्म :- यानो माम. मा ":" अव्ययनो - “४२१भाटे माम यो" मेवो अर्थ थाय छे..त. प्रकृतः कटो देवदत्तेन । (वहत्तव 32 ४२१। माटे माम यो.) (२) उदीरण :- १५g. El.d. उदीर्णा मूषिका:-प्रबला मूषिकाः (यो। qध्या.) (3) भृशार्थ :- १५j अर्थ.. ..त. प्रवृद्धा नद्यः (नहामी धी.) (४) ऐश्वर्य :- स्वामी. .d. प्रभवति गृहस्थः (५२मा तेनु प्रभुत्व छ.) देशस्य प्रभुः (दृशनो स्वाभी..)
(५) संभवः :- उत्पत्ति अथवा जन्म. (El.d. हिमवतो गङ्गा प्रभवति (उमासयमाथी ॥ उत्पन्न थायछ.) मा “संभव"नोन्म अर्थ यो छ भेना अनुसंधानमi "कुमारसंभव" नामर्नु