Page Text
________________
सू० १-१-२७
૩૩૧ अंतापानी नामसं। २री छ. ॥ मतनुं उन “येषां प्रत्ययवर्जनं....." वगैरे पंक्तियो द्वा२। "मायार्य भगवंत" ०४९॥वे छे.
४ दोओगे (पानी) प्रत्ययन सामान्यथा पर्छन अथु छ ते. दोडीने "आप" वगेरे પ્રત્યયાતવાળા શબ્દોમાં નામસંજ્ઞાનો અભાવ થવાથી યાદિની ઉત્પત્તિ માટે અન્ય પ્રયત્ન કરવો ५४). मे दोओगे (पालिनी) प्रत्ययन सामान्यथा वर्छन रीने "कृत्" अंतवासने तद्धित
तव शोमा नामसंश। ४२१॥ भाटे भिन्न सूत्र बनायुं छे. परंतु "आप" मंतवण, “ડી” અંતવાળા વગેરે શબ્દોમાં નામસંજ્ઞા કરવા માટે ભિન્ન સૂત્ર બનાવવા દ્વારા અથવા તો બીજી કોઈ પણ રીતે ભિન્ન પ્રયત્ન કર્યો નથી.
અહીં “આચાર્ય ભગવંતે” તો વિભક્તિનાં પ્રત્યયોનું વર્જન કરવાથી વિભક્તિ સિવાયનાં પ્રત્યય અંતવાળા શબ્દોમાં નામ સંજ્ઞા થશે જ. જગતમાં એવો સિદ્ધાંત છે કે વિશેષનો નિષેધ હોય ત્યારે શેષનો સ્વીકાર થઈ જ જાય છે. કારણ કે વિશેષનો નિષેધ બાકીનાનાં સ્વીકારનું કારણ છે. આ વસ્તુને ધ્યાનમાં લઈને “આચાર્ય ભગવંતે” બ્રહવૃત્તિમાં પંક્તિઓ લખી છે કે विमति अंतर्नु पर्छन थवाथी ४ "आप" वगेरे प्रत्यय मंतवापानी नामसंथाय ४ छे. । (श०न्या०) "जनैचि प्रादुर्भावे" न जायते इत्यजः "क्वचिद्" [५.१.१७१.] इति डे अजादित्वादापि च अजा । बहवो राजानो यस्यां सा बहुराजा “ताभ्यां०" [२.४.१५.] इति डाप्। “गुंङ शब्दे" इत्यतः "खुर-क्षुर०" [उणा० ३९६.] इति रे वृद्धौ च गौरादित्वाद् ड्यां गौरी । “कमूङ् कान्तौ" इत्यतः "कमेरत उच्च" [उणा० ४०९.] इत्यारे "वयस्यनन्त्ये" [२.४.२१.] इति ड्यां कुमारी । "गृत् निगरणे" इत्यतः "गम्यमि०" [उणा० ९२.] इति गे गर्गः, तस्यापत्यं वृद्धं स्त्री गर्गादित्वाद् यत्रि “यत्रो डायन् च वा" [२.४.६७.] इति ड्यां डायनि णत्वे गाायणी । कषेः "मा-वा-वद्यमि०" [उणा० ५६४.] इति से कक्षः, अतो गौरिव कक्षोऽस्येति गोकक्षः, तस्यापत्यं वृद्धं स्त्री पूर्ववत् यत्रि "षावटाद्वा" [२.४.६९.] इति ड्यां डायनि गौकक्ष्यायणी । "युक् मिश्रणे" इत्यतः "लू-पू-यु०" [उणा० ९०१.] इति कित्यनि “धातोरिवर्णोवर्णस्य०" [२.१.५०.] इत्युवादेशे "यूनस्तिः" [२.४.७७.] इति तौ युवतिः । "बृहु शब्दे च" इत्यस्य "उदितः०" [४.४.९८.] इति नागमे "हेर्नोच्च" [उणा० ९१३.] इति मनि ब्रह्मन्, “बन्धश् बन्धने" इत्यतः "भृ-मृ-तृत्सरि०" [उणा० ७१६.] इत्युप्रत्यये बन्धुः, ब्रह्मा बन्धुरस्या ब्रह्मबन्धूः "उतोऽप्राणिनः०" [२.४.७३.] इत्यूङ्। “कृत् विक्षेपे" इत्यतः "कृ-श-ग-शलि०" [उणा० ३२९.] इत्यभे करभः, "अर्तेरूर्च" [उणा०
१. गोरिव ।
| SR No. | 005769 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasanam Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jagdishbhai |
| Publisher | Jagdishbhai |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 412 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |