________________
श्री स्थानाङ्गसूत्र सानुवाद भाग १ ३ स्थानकाध्ययने उद्देशः ३ तपस्वीनां कर्त्तव्यम् परिहर्त्तव्यं च १८२ सूत्रम् ગતિ તે દુર્ગતિ. મનુષ્યોને વિપક્ષી વડે દુર્ગતિ છે કારણ કે તેને સુગતિમાં પણ કહેલ છે. (ચાંડાલ પ્રમુખને દુર્ગતિ અને શેઠ पो३ने सुति डोय छे) दुर्गताः-दु:4मा २3न॥२॥, सुगताः-सुषमा २3न॥२॥. ॥१८१ ।।
સિદ્ધાદિ સુગતો તો તપસ્વીઓ થયા થકા થાય છે, તેથી તપસ્વીઓનું કર્તવ્ય અને પરિહાર કરવા યોગ્ય વિશેષ वस्तुओने छचउत्थभत्तितस्स णं भिक्खुस्स कप्पंति तओ पाणगाई पडिगाहित्तए, तंजहा-उस्सेतिमे, संसेतिमे, चाउलधोवणे १। छट्ठभत्तितस्स णं भिक्खुस्स कप्पंति तओ पाणगाइं पडिगाहित्तए, तंजहा–तिलोदए, तुसोदए, जवोदए २। अट्ठमभत्तियस्सणं भिक्खुस्स कप्पंति तओ पाणगाइं पडिगाहित्तए, तंजहा-आयामते, सोवीरते, सुद्धवियडे ३ । तिविहे उवहडे पन्नत्ते, तंजहा–फलिओवहडे, सुद्धोवहडे, संसट्ठोवहडे ४। तिविहे उग्गहिते पन्नत्ते, तंजहा–जं च ओगिण्हति,जंच साहरति,जंच आसगंसि पक्खिवति ५। तिविधा ओमोयरिया पन्नत्ता, तंजहा–उवगरणोमोयरिया, भत्तपाणोमोदरिता, भावोमोदरिता ६। उवगरणोमोदरिता तिविहा पन्नत्ता, तंजहा–एगे वत्थे, एगे पाते, चियत्तोवहिसातिज्जणता ७। तओ ठाणा णिग्गंथाण वा णिग्गंथीण वा अहियाते असुभाते अक्खमाते अणिस्सेयसाए अणाणुगामियत्ताए भवंति, तंजहा-कूअणता, कक्ककरणता, अवज्झाणता ८। तओ ठाणा णिग्गंथाण वा णिग्गंथीण वा हियाए सुहाए खमाए णिस्सेयसाए आणुगामिअत्ताए भवंति, तं जहा-अकूअणता, अकक्करणता, अणवज्झाणया ९। तओ सल्ला पन्नत्ता, तंजहा-मायासल्ले, णियाणसल्ले, मिच्छादसणसल्ले १०। तिहिं ठाणेहिं समणे णिग्गंथे संखित्तविउलतेउलेस्से भवति, तंजहा-आयावणयाए, खंतिखमाए, अपाणगेणं तवो कम्मेणं ११।तिमासियंणं भिक्खूपडिमं पडिवनस्स अणगारस्स कप्पंति तओ दत्तीओ भोअणस्स पडिगाहेत्तए, तओ पाणगस्स १२। एगरातियं भिक्खुपडिमं सम्म अणणुपालेमाणस्स अणगारस्स इमे ततो ठाणा अहिताते असुभाते अखमाते अणिस्सेयसाते अणाणुगामित्ताते भवंति, तंजहा–उम्मायं वा लभिज्जा, दीहकालियं वा रोगायंक पाउणेज्जा, केवलिपन्नत्ताओ वा धम्मातो भंसेज्जा १३।। एगरातियंणंभिक्खुपडिमंसम्म अणुपालेमाणस्स अणगारस्स तओठाणा हिताते,सुभाते,खमाते, णिस्सेसाते, आणुगमियतत्ताए भवंति, तंजहा-ओहिणाणे वा से समुप्पज्जेज्जा, मणपज्जवनाणे वा से समुप्पज्जेज्जा, केवलनाणे वा से समुप्पज्जेज्जा १४ ।। सू० १८२।। (મૂળ) પૂર્વના દિવસે એક, તપસ્યાના દિવસે બે અને પારણાના દિવસે એક એમ ચાર (ટક)નો ત્યાગ કરનાર તે ચતુર્થભક્તિક
કહેવાય. તેવા ભિક્ષુ-સાધુને ત્રણ જાતના પાણી લેવા માટે કહ્યું, તે આ પ્રમાણે–૧ જે પાણી વડે મદિરાદિને માટે વ્રીહી વગેરેનો લોટ ઉષ્ણ કરાય છે તે ઉદિમ, ૨ અરણિ વગેરે પત્રનું શાક ઉકાળીને જે શીતલ જલ વડે સિંચાય છે તે સંસેકિમ અને ૩ ચોખાનું ધોવણ (૧). છઠ્ઠભક્ત કરનાર સાધુને ત્રણ જાતિના પાણી લેવા માટે કહ્યું, તે આ પ્રમાણે-૧ તલનું ધોવણ, ૨ તુષયુક્ત ડાંગરનું ધોવણ અને ૩ જવનું ધોવણ (૨). અટ્ટમભક્ત કરનાર સાધુને ત્રણ જાતિના પાણી લેવા માટે કહ્યું, તે આ પ્રમાણે–૧ ઓસામણ, ૨ કાંજીનું પાણી અને ૩ ઉષ્ણ પાણી (૩). જમવાને સ્થાને લાવેલું જે ભોજન તે ઉપહૃત ત્રણ પ્રકારે કહેલું છે, તે આ પ્રમાણે–૧ ફલિકઉપહત-નાના પ્રકારના વ્યંજન અથવા ભક્ષ્ય-ભોજન વડે બનાવેલું (લેપકૃત), ૨ શુદ્ધોપહત-લેપ રહિત આહાર (ભોજન) કરનારની પાસે લાવેલું भने (3) संसृष्टोपहत-मोन ४२वानी ७५७ 43 डायमा दीपेj (४). ४९ सहीत (ASI)
236