Dashvaikalik Sutram Part 04

SR No.: 005766
Original Sutra Author: N/A
Author: Gunhansvijay, Bhavyasundarvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
Publication Year: 2009
Total Pages: 254
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & agam_dashvaikalik
File Size: 6 MB

Page 37

न
'सिणेहं'ति सूत्रं, 'स्नेह'मिति स्नेहसूक्ष्मम् - अवश्यायहिममहिकाकरकहरतनुरूपं, पुष्पसूक्ष्मं चेति वटोदुम्बराणां पुष्पाणि तानि तद्वर्णानि सूक्ष्माणीति न लक्ष्यन्ते, 'पाणी'ति प्राणिसूक्ष्ममनुद्धरिः कुन्थुः, स हि चलन् विभाव्यते, न स्थितः, सूक्ष्मत्वात् । 'उत्तिगं तथैव चे 'त्युत्तिंगसूक्ष्मं - कीटिकानगरं तत्र कीटिका अन्ये च सूक्ष्मसत्त्वा भवन्ति । तथा 'पनक 'मिति पनकसूक्ष्मं प्रायः प्रावृट्काले भूमिकाष्ठादिषु पञ्चवर्णस्तद्द्रव्यलीनः पक इति, तथा ‘बीजसूक्ष्मं’ शाल्यादिबीजस्य मुखमूले कणिका, या लोके तुषमुखमित्युच्यते, 'हरितं चे 'ति हरितसूक्ष्मं तच्चात्यन्ताभिनवोद्भिन्नं पृथिवीसमानवर्णमेवेति, 'अण्डसूक्ष्मं चाष्टम' मिति एतच्च मक्षिकाकीटिकागृहकोलिकाब्राह्मणीकृकलासाद्यण्डमिति सूत्रार्थ : ml
स्त
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૪
અધ્ય. ૮ સૂત્ર-૧૫
ગા.૧૫ સ્નેહ, પુષ્પસૂક્ષ્મ, પ્રાણ, ઉર્નિંગ, પનક, બીજ, હરિત અને આઠમું અંડસૂક્ષ્મ.
ટીકાર્થ : આઠ સૂક્ષ્મો આ પ્રમાણે છે.
હરતનુ
(૧) સ્નેહસૂક્ષ્મ : અવશ્યાય = ઝાકળ, હિમ-બરફ, મહિકા = ધૂમ્મસ, કરક = કરા, = ઘાસ વગેરેના અગ્રભાગઉપર જમીનમાંથી આવીને રહેલા પાણીના ટીપાં. (૨) પુષ્પસૂક્ષ્મ : વડ, ઉદુમ્બરના પુષ્પો. તે પુષ્પો વડાદિના જ વર્ણવાળા હોય છે એટલે પુષ્પ તરીકે ન જણાય.
:
जि
(૩) પ્રાણીસૂક્ષ્મ : અનુદ્ધરિ કુન્થુ. આ જીવ હલે તો ખબર પડે. પણ સ્થિર હોય તો न સૂક્ષ્મ હોવાથી ખબર ન પડે.
મ
शा
स
त
य
શા
(૪) ઉનિંગસૂક્ષ્મ : કીડીનાં નગરા. તેમાં કીડીઓ અને બીજા સૂક્ષ્મજીવો હોય છે. (૫) પનકસૂક્ષ્મ : ચોમાસાનાં સમયમાં જમીન, લાકડાવગેરેઉપર પાંચવર્ણવાળી અને તે જમીન વગેરે દ્રવ્યમાં જ લાગેલી (એકમેક જેવી બનેલી) નિગોદ.
ना
ना
य
(૬) બીજસૂક્ષ્મ : શાલિ વગેરે બીજના મુખના મૂળમાં (મુખના મુખ્ય ભાગમાં) કણિકા = કણ હોય છે. જે લોકમાં તુમુખ કહેવાય છે. (ફોતરાનું મુખ)
(૭) હરિતસૂક્ષ્મ : તે અત્યંત નવી ઉગેલી પૃથ્વીનાં જેવા જ વર્ણવાળી વનસ્પતિ છે. (મોટી થાય પછી અલગ તરી આવે...)
(૮) અંડસૂક્ષ્મ : માખી, કીડી, ગિરોળી, બ્રાહ્મણી (ત્રસજીવ વિશેષ), કૃકલાસ કાચીંડો વગેરેના ઈંડા રૂપ લેવું.
3
૨૪
जि