________________
न
F
B..
H
जि
'r
त अत्रैव शिष्यव्युत्पत्तयेऽन्यथा तद्ग्रहणविधिमाह
फरिसेण जहा वाऊ, गिज्झई कायसंसिओ । नाणाईहिं तहा जीवो, गिज्झई कायसंसिओ |ાર્ર્ા માધ્યમ્ ॥
जि
શિષ્યને વિશિષ્ટબોધ કરાવવા માટે આ જ વિષયમાં અન્યપ્રકારે પણ આત્માને ગ્રહણ કરવાની વિધિ બતાવે છે.
દશવૈકાલિકસૂત્ર ભાગ-૨
અધ્ય. ૪ ભાષ્ય-૩૩
પ્રતિનિયત શબ્દ લખેલો છે. તથા આમિત્ ન લખે, તો મેરુ વગેરે પર્વતો પણ પ્રતિનિયત આકારવાળા તો છે જ. શાશ્વત પ્રતિમાઓ પણ પ્રતિનિયત આકારવાળી તો છેજ, પણ એનો કોઈ કર્તા નથી. એટલે એમાં વ્યભિચાર આવે. એ દૂર કરવા માટે આમિત્ શબ્દ લખેલો છે. મેરુ વગેરે પદાર્થો મિત્ નથી. માટે એ ન લેવાય.
મ
ટુંકમાં જે આમિત્ + પ્રતિનિયતાકારમાન્ હોય તેનો કોઈક કર્તા હોય...) પ્રશ્ન ઃ ઘટનો કર્તા કુંભાર તો મૂર્ત = રૂપી = શરીરી છે. તો એ રીતે શરીરનો કર્તા આત્મા પણ મૂર્ત = રૂપી = શરીરી માનવો પડશે.
મૈં
* * *
**
3
ઉત્તર : આ આશંકાનો પરિહાર કરતાં ભાષ્યકાર કહે છે કે શરીરનો વિધાતા જે છે, તે આત્મા મૂર્ત એવા કર્મોનાં સંબંધથી મૂર્ત જ છે. એટલે તમારી વાત માન્ય જ છે. (આત્મા અમૂર્ત હોવા છતાં મૂર્તશરી૨ સાથે, મૂર્તકર્મો સાથે અત્યંત બંધાયેલો હોવાથી તે સ્વયં મૂર્ત ગણી શકાય છે. તેવો આત્મા જ શરીરનો કર્તા છે. કર્મમુક્ત શુદ્ધ અમૂર્ત આત્મા નથી.)
ટીકાર્થ : જેમ વાયુ દેખાતો નથી, છતાં દેહમાં રહેલો બનેલો એ વાયુ શીતાદિ * સ્પર્શથી જાણી શકાય છે. એમ દેહમાં રહેલો આત્મા ન દેખાતો હોવા છતાં પણ જ્ઞાન, દર્શન, ઈચ્છા વગેરેથી જાણી શકાય છે.
असकृदनुमानादस्तित्वमुक्तं जीवस्य, अनुमानं च प्रत्यक्षपूर्वकं, न चैनं केचन
ત
지
ना
व्याख्या-'स्पर्शेन' शीतादिना यथा वायुर्गृह्यते 'कायसंस्तो' देहसंगतः अदृष्टोऽपि, ना य तथा 'ज्ञानादिभि:' ज्ञानदर्शनेच्छादिभिर्जीवो गृह्यते 'कायसंसृतो' देहसंगत इति गाथार्थः
"
न
ભાષ્ય-૩૩ ગાથાર્થ : દેહમાં રહેલ વાયુ જેમ સ્પર્શથી ગ્રહણ થાય છે. જણાય છે. એમ દેહસંગત આત્મા જ્ઞાનાદિથી ગ્રાહ્ય છે.
ગ
૧૯
H
य
