________________
दसमं चरमाचरमपयं परमाणु पोग्गलाइणं चरिमाचरिमाइ विभागो
श्री प्रज्ञापना सूत्र भाग १
હોય ૧૫, એ.વ. અચરમ અને બ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૧૬, બ.વ. અચરમ અને એ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય.૧૭, બ.વ. અચરમ અને બ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૧૮, એ.વ. ચરમ એ.વ. અચરમ અને એ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૧૯, એ.વ. ચરમ, એ.વ. અચરમ અને બ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૨૦, એ.વ. ચરમ, બ.વ. અચરમ અને એ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૨૧, એ.વ. ચરમ, બ.વ. અચરમ અને બ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય ૨૨, કદાચ બ.વ. ચરમ, એ.વ. અચરમ અને એ.વ. અવક્તવ્ય હોય ૨૩, કદાચ બ.વ. ચરમ એ.વ. અચરમ અને બ.વ. અવક્તવ્ય હોય, ૨૪, કદાચ બાવા ચરમ બ.વ. અચરમ અને એ.વ. અવક્તવ્ય હોય ૨૫. બ.વ. ચરમ બ.વ. અચરમ અને બ.વ. અવક્તવ્ય ન હોય
૨૬. //holl૩૬૨/l (ટી૦) પંચપએસિએ ણં ભંતે'! હે ભગવન્! પંચપ્રદેશિક સ્કન્ધ ઈત્યાદિ પ્રશ્નસૂત્ર પૂર્વવત્ જાણવું. ઉત્તર કહે છે- ગૌતમ! ‘ણિય વરને' કદાચિત્ ચરમ હોય ઇત્યાદિ. અહીં પહેલો, ત્રીજો, સાતમો, નવમો, દસમ, અગિયારમો, બારમો, તેરમો, ત્રેવીસમો, ચોવીશમો અને પચીશમા–એ અગિયાર ભાંગાઓ ગ્રહણ કરવા. અને બાકીનાનો પ્રતિષેધ કરવો. એ સંબન્ધ કહેશે
"पढमो तइमो सत्तमनवदसइक्कारबारतेरसमो । तेवीसचउव्वीसा पणवीसइमो य पंचमए ॥" તેમાં આ પહેલો ભાંગો છ–“સાત્ વરમઃ' કદાચિત્ ચરમ હોય. જ્યારે પંચપ્રદેશિક સ્કન્ધ સમશ્રેણિએ રહેલા બે આકાશપ્રદેશમાં આ રીતે રહે છે-ત્રણ પરમાણુઓ એક આકાશપ્રદેશમાં અને બે પરમાણુઓ બીજા આકાશપ્રદેશમાં સ્થાપના૦િ૦૦૦૦| ત્યારે બે પ્રદેશમાં રહેલા દ્વિપ્રદેશિક કમ્પની પેઠે છેલ્લો ભાંગો થાય છે. ત્રીજો અવક્તવ્ય ભાંગો છે. તે આ પ્રમાણે
જ્યારે તે પંચપ્રદેશિક અન્ય એક આકાશપ્રદેશમાં આ પ્રમાણે રહે છે. સ્થાપના- ૧૦ ૦ ૦ ત્યારે તે પરમાણની પેઠે અવક્તવ્ય છે. સાતમો ભાંગો—‘મ મરમેશ'—ગરમ અને અચરમ હોય. તે આ પ્રમાણે-જયારે પદપ્રદેશિક સ્કન્ધ પાંચ આકાશપ્રદેશમાં આ પ્રમાણે રહે છે. સ્થાપના-el® ત્યારે પર્યન્તવર્તી ચાર પરમાણુઓ એક અન્ય સંબન્ધી પરિણામવડે પરિણત હોવાથી અને એક વર્ણ, એક ગબ્ધ, એક રસ અને એક સમાન સ્પર્શવાળા હોવાથી એકત્વનો વ્યવહાર થાય છે માટે ચરમ અને મધ્ય પરમાણુ વચ્ચે રહેલો હોવાથી ‘અચર' કહેવાય છે. નવમો ભાંગો– રમી ર સવરમશ'—બે ચરમ અને એક અચરમ તે આ પ્રમાણ તેમાં જ્યારે પંચપ્રદેશિક સ્કન્ધ સમશ્રેણિએ રહેલા ત્રણ આકાશપ્રદેશમાં આ પ્રમાણે રહે છે–પ્રથમ આકાશપ્રદેશમાં બે પરમાણુઓ, અન્તિમ આકાશપ્રદેશમાં બે પરમાણુઓ અને વચ્ચે એક પરમાણુ, સ્થાપના ૦િ૦| | ત્યારે પ્રથમ આકાશપ્રદેશમાં રહેલા બે પરમાણુ ચરમ અને છેલ્લા આકાશપ્રદેશમાં રહેલા બે પરમાણુઓ ચરમ એમ “ચરમો' બે ચરમ અને મધ્ય પરમાણુ વચ્ચે રહેલો હોવાથી અચરમ કહેવાય છે. દસમો ભાંગો– રમી ર ગરમી '—બે ચરમ અને બે અચરમ હોય. તેમાં
જ્યારે પંચપ્રદેશિક સ્કન્ધ સમણિએ રહેલા ચાર આકાશપ્રદેશમાં આ પ્રમાણે રહે છે-ત્રણ આકાશપ્રદેશમાં ત્રણ પરમાણુઓ અને એક આકાશપ્રદેશમાં બે પરમાણુઓ, સ્થાપના–| | | ત્યારે પ્રથમ પ્રદેશમાં રહેનાર પરમાણુ ચરમ, અને છેલ્લા પ્રદેશમાં રહેનાર બે પરમાણઓ ચરમ એમ બે ચરમ અને બે મધ્યમાં રહેલા હોવાથી બે અચરમ કહેવાય છે. અગિયારમો ભાંગો–રમેશ સવવશ' ચરમ અને અવક્તવ્ય હોય. તે આ પ્રમાણે-જ્યારે પંચપ્રદેશાત્મક સ્કન્ધ સમશ્રેણિ અને વિશ્રેણિ રહેલા ત્રણ આકાશપ્રદેશોમાં આ પ્રમાણે રહે છે–સમશ્રેણિ રહેલા બે આકાશપ્રદેશમાં બબ્બે પરમાણુ અને એક પરમાણુ વિશ્રેણિમાં હોય છે, સ્થાપના–0િ9|oછું ત્યારે ચાર પરમાણુઓ બે આકાશપ્રદેશમાં રહેલા હોવાથી બે પ્રદેશમાં રહેલા દ્વિપદેશિક સ્કન્ધની પેઠે ચરમ એક વિશ્રેણિમાં રહેલા પરમાણુ અવક્તવ્ય હોય છે. બારમો ભાંગોવરમગ્ર આવવાવ્ય ' ચરમ અને બે અવક્તવ્ય હોય. તેમાં જ્યારે તે પંચપ્રદેશિક સ્કન્ધ સમશ્રેણિ કે વિશ્રેણિમાં રહેલા ચાર આકાશપ્રદેશમાં આ રીતે રહે છ–સમશ્રેણિ રહેલા બે આકાશપ્રદેશમાં બે પરમાણુઓ, એક વિશ્રેણિમાં રહેલા આકાશપ્રદેશમાં, અને વિશ્રેણિમાં રહેલા
347