________________
श्री प्रज्ञापना सूत्र भाग १
पंचमं विसेसपयं अजीव पज्जवा પરન્ત-સ્વસ્થાનને આશ્રયી છસ્થાન પતિત હોય છે. એ પ્રમાણે જેમ શીતસ્પર્શના સંબંધમાં કહ્યું તેમ ઉષ્ણ, સ્નિગ્ધ , અને રુક્ષ સ્પર્શના સંબંધમાં જાણવું. પરમાણુપુગલના સંબંધમાં તેમજ સમજવું. પરન્તુ સર્વ પરમાણુઓને પ્રતિપક્ષ
qeleasi. ॥30॥२७॥ जहन्नपएसियाणं भंते! खंधाणंपुच्छा। गोयमा! अणंता पज्जवा पन्नत्ता।सेकेणटेणं भंते! एवं वुच्चइ? गोयमा! जहन्नपएसिए खंधे जहन्नपएसियस्स खंधस्स दव्वट्ठयाए तुल्ले, पएसट्टयाए तुल्ले, ओगाहणट्ठयाए सिय हीणे सिय तुल्ले सिय अब्महिए। जइ हीणे पएसहीणे, अह अब्महिए पएसअब्महिए। ठिईए चउहाणवडिए। वन्नगंध-रस-उवरिल्लचउफासपज्जवेहिं छट्ठाणवडिए। उक्कोसपपएसियाणं भंते। खंधाणंपुच्छा।गोयमा! अणंता। से केणटेणं भंते! एवं वुच्चइ? गोयमा! उक्कोसपएसिए खंधे उक्कोसपएसियस्स खंधस्स दव्वट्ठयाए तुल्ले, पएसट्टयाए तुल्ले,ओगाहणट्ठयाए चउट्ठाणवडिए,ठिईए चउट्ठाणवडिए, वण्णाइ-अट्ठफासपज्जवेहि य छटाणवडिए। अजहन्नमणुक्कोसपएसियाणं भंते! खंधाणं केवइया पज्जवा पन्नत्ता? गोयमा! अणंता०।से केणटेणं० गोयमा! अजहन्नमणुक्कोसपएसिए खंधे अजहन्नमणुक्कोसपएसियस्सखंधस्स दव्वट्ठयाए तुल्ले, परसट्ठयाए छट्ठाणवडिए, ओगाहणट्ठयाए चउट्ठाणवडिए, ठिईए चउट्ठाणवडिए, वण्णाइ-अट्ठफासपज्जवेहि य छटाणवडिए ।।सू०३१।।२७६॥ (મૂળ) જઘન્યપ્રદેશવાળા અશ્વોના સંબંધમાં પૃચ્છા. હે ગૌતમ! તેઓના અનન્ત પર્યાયો કહ્યા છે. હે ભગવન્! એમ શા
હેતુથી કહો છો? હે ગૌતમી જઘન્યપ્રદેશવાળો સ્કન્ધ જઘન્યપ્રદેશવાળા સ્કન્ધની અપેક્ષાએ દ્રવ્યાર્થરૂપે અને પ્રદેશાર્થરૂપે તુલ્ય છે. અવગાહનારૂપે કદાચ જૂન હોય, કદાચ તુલ્ય હોય અને કદાચ અધિક હોય. જો ન્યૂન હોય તો પ્રદેશ ન્યૂન હોય, જો અધિક હોય તો પ્રદેશ અધિક હોય. સ્થિતિ વડે ચતુઃસ્થાન પતિત હોય છે. વર્ણ, ગંધ, રસ અને ઉપરના ચાર સ્પર્શપર્યાય વડે છસ્થાન પતિત હોય છે. ઉત્કૃષ્ટપ્રદેશવાળા સ્કન્ધોના સંબંધમાં પૃચ્છા. હે ગૌતમ! તેઓના અનન્ત પર્યાયો કહ્યા છે. હે ભગવન્! એમ શા હેતુથી કહો છો? હે ગૌતમ! ઉત્કૃષ્ટપ્રદેશવાળો અન્ય ઉત્કૃષ્ટપ્રદેશવાળા સ્કન્ધની અપેક્ષાએ દ્રવ્યરૂપે અને પ્રદેશરૂપે તુલ્ય છે. અવગાહનારૂપે અને સ્થિતિરૂપે ચતુઃસ્થાન પતિત છે. વણાદિ વડે તથા આઠ સ્પર્શપર્યાય વડે છસ્થાન પતિત હોય છે. મધ્યમપ્રદેશપરિમાણવાળા અન્યોને કેટલા પર્યાયો કહ્યા છે? હે ગૌતમ! તેઓના અનન્ત પર્યાયો કહ્યા છે. હે ભગવન્! એમ શા હેતુથી કહો છો? હે ગૌતમ! મધ્યમપ્રદેશવાળો સ્કન્ધ મધ્યમપ્રદેશવાળા સ્કન્ધની અપેક્ષાએ દ્રવ્યાર્થરૂપે તુલ્ય છે, પ્રદેશાર્થરૂપે સ્થાન પતિત છે, અવગાહના અને સ્થિતિરૂપે
ચતુઃસ્થાન પતિત છે અને વણાદિ અને આઠ સ્પર્શપયો વડે છસ્થાન પતિત છે. ૩૧૨૭૬/l जहन्नोगाहणगाणं भंते! पोग्गलाणं पुच्छा। गोयमा! अणंता।से केणद्वेणं०? गोयमा। जहन्नोगाहणए पोग्गले जहन्नोगाहणगस्स पोग्गलस्स दव्वट्ठयाए तुल्ले, परसट्ठयाए छट्ठाणवडिए, ओगाहणट्टयाए तुल्ले। ठिईए चट्ठाणवडिए, वण्णाइ-उवरिल्लफासेहि य छट्ठाणवडिए। उक्कोसोगाहणएवि एवं चेव, नवरं ठिईए तुल्ले। अजहन्नमणुक्कोसोगाहणगाणं भंते! पोग्गलाणं पुच्छा। गोयमा। अणंता०। सेकेणद्वेणं०? गोयमा। अजहन्नमणुक्कोसोगाहणए पोग्गले अजहन्नमणुक्कोसोगाहणगस्स पोग्गलस्स दव्वट्ठयाए तुल्ले, परसट्टयाए छटाणवडिए,
ओगाहणट्ठयाए चउवाणवडिए, ठिईए चउठाणवडिए, वण्णाइ-अट्ठफासपज्जवेहिय छटाणवडिए। सू०-३२।।२७७।। (મૂળ) જઘન્યઅવગાહનાવાળા પગલોના સંબંધમાં પૃચ્છા. હે ગૌતમ! તેઓના અનન્ત પયપો કહ્યા છે. હે ભગવન્! એમ - શા હેતુથી કહો છો? હે ગૌતમ! જઘન્યઅવગાહનાવાળું પુદ્ગલદ્રવ્ય જઘન્યઅવગાહનાવાળા પુદ્ગલદ્રવ્યની અપેક્ષાએ
દ્રવ્યાર્થરૂપે તુલ્ય છે, પ્રદેશાર્થરૂપે છસ્થાન પતિત છે, અવગાહનારૂપે તુલ્ય છે, અને સ્થિતિ વડે ચતુઃસ્થાન પતિત છે. .294