________________
प्रथम पद मणुस्स जीव पण्णवण्णा
श्री प्रज्ञापना सूत्र भाग १
(મૂળ) જાતિઆર્યો કેટલા પ્રકારે કહ્યા છે? જાતિઆર્યોં છ પ્રકારના કહ્યા છે. તે આ પ્રમાણે—૧ અંબષ્ઠ, ૨ કલિંદ, ૩ વિદેહ, ૪ વેદગ, ૫ હરિત, અને ૬ ચુંચુણ. એ છ ઇભ્ય જાતિઓ છે. II૬૭
(ટી૦) હવે જાતિ આર્યોનું પ્રતિપાદન કરવા માટે સૂત્રકાર કહે છે–સુગમ છે. પરન્તુ એટલી વિશેષતા છે કે-યદ્યપિ બીજા શાસ્ત્રોમાં અનેક જાતિઓનું વર્ણન કરેલું છે. તો પણ લોકમાં અંબષ્ઠ, કલિન્દ, વૈદેહ, વેદગ, હરિત અને ચુંચણરૂપ ઇલ્ય જાતિઓ પૂજ્ય ! જાતિ તરીકે પ્રસિદ્ધ છે. માટે આ જાતિ વડે સહિત હોય તે જાતિઆર્યો, પરન્તુ બાકીની જાતિ વડે જાતિઆર્ય કહેવાતા નથી. II૬૭-૬૯।।
से किं तं कुलारिया ? कुलारिया छव्विहा पन्नत्ता । મોળા, રાના, ફવવાળા, ગાયા, જોબાા છે ત્ત
તેં નહીં-કા,
તારિયા સૢિ૦-૬૮।।
(મૂળ) કુલાર્યો કેટલા પ્રકારના છે? કુલાર્યો છ પ્રકારના છે. તે આ પ્રમાણે-૧ ઉગ્ર, ૨ ભોગ, ૩ રાજન્ય, ૪ ઇક્ષ્વાકુ, ૫ જ્ઞાત અને ૬ કૌરવ્ય. એમ કુલાર્યો કહ્યા. II૬૮॥
સેન્દ્રિત જન્મારિયા! જમ્મારિયા અને વિહા પત્નત્તા। તં નહા-ડોક્તિયા, સોત્તિયા, ખાસિયા, સુત્તવેયાણિયા, भंडवेयालिया, कोलालिया, 'नरवावणिया, जे यावऽन्ने तहप्पगारा। से त्तं कम्मारिया ।। IIIR॰-૬૬// (મૂ0) કર્યો કેટલા પ્રકારના કહ્યા છે? કર્યો અનેક પ્રકારના કહ્યા છે. ૧ દૌષ્ટિક, ૨ સૌત્રિક, ૩ કાર્પાસિક, ૪ સૂત્રવૈકાલિક, ૫ ભાંડવૈકાલિક, ૬ કોલાલિય, ૭ નરવાહનિક, તે સિવાયના બીજા તેવા પ્રકારના હોય તે. એમ કર્યો કહ્યા. ૬૯॥ સેન્દ્રિતસિખારિયા?સિખારિયા અનેળવિજ્ઞાપનત્તાાતંના-તુળજા, તંતુવાયા, પટ્ટા,દેયડા, વટા[વરા], ઇન્દ્રિયા, કપાયારા, મુંનપાયારા, છત્તારા, 'વન્દ્વારા, પોત્થાન, તેખારા, ચિત્તારા, કુંવારા, તંતારા, ભંડારા, जिज्झगारा [जिब्मगारा, जिब्भारा], सेल्लारा [सेल्लगारा], कोडिगारा, जे यावऽन्ने तहप्पगारा। से तं सिप्पारिया ||સૢ૦-૭૦||
(મૂળ) શિલ્પાર્યો કેટલા પ્રકારના કહ્યા છે? શિલ્પાર્યો અનેક પ્રકારના કહ્યા છે. તે આ પ્રમાણે–તુન્નાગ, તત્ત્તવાય, પટ્ટકાર, દેયડ (કૃતિ–મસંક કરનાર), વરુ≠–પિંછીકાર, છર્વિક–સાદડી વગેરે કરનારા, કાષ્ટપાદુકાકાર–લાકડાની પાદુકા કરનારા, મુંજપાદુકાકાર–મુંજની પાદુકા કરનારા, છત્રકાર, વજ્ઝાર, પોત્થકાર-પુસ્તક કરનારા, લેખકાર, ચિત્રકાર, શંખકાર, દત્તુંકાર, ભાંડકાર–કંસારા, જિઝકાર, સેલ્લગાર, કોટિકાર, તે સિવાયના બીજા તેવા પ્રકારના હોય તે. એમ શિલ્પાર્યો
fall. 119011
(ટી૦) હવે શિલ્પાર્યો કહે છે–તુન્નાક–સોયથી આજીવિકા કરનાર, દરજી, તત્ત્તવાય–વણકર, પટ્ટકાર–પટ્ટકૂલ–પટોળા વણનારા, દેયડા–કૃતિ–મસક કરનારા, વરુ≠પિચ્છિક–પીંછી કરનારા, છર્વિક–સાદડી વગે૨ે થનારા, કાષ્ટપાદુકાકાર–લાકડાની પાદુકાચાખડીઓ કરનાર, એમ મુંજપાદુકાકાર–મુંજની પાદુકા કરનારા, છત્રકાર–છત્રીઓ કરનારા. એમ બાકીના પદો જાણી લેવા.
119011
से किं तं भासारिया ? भासारिया जे गं अद्धमागहाए भासाए भासेंति, जत्थऽवि य णं बंभी लिवी पवत्तइ । बंभीए णं लिवीए अट्ठारसविहे लेक्खविहाणे पन्नत्ते । तं जहा - १ बंभी, २ जवणालिया, ३ दो [दा] सापुरिया, ४ રોટ્ટી[કી], બે પુવશ્ર્વરતાયા, ૬ ભોળવા, ૭ પાડ્યા[-રાફ્યાો], ૮ ગંતવવરિયા, ૧ અશ્ર્વરપુક્રિયા, ૧૦ વેગડ્યા, નિન્દવા', ૧૨ બળિવી, ૧૩ ગળિયતિવી, ૧૪ ગંધવૃત્તિવી, શ્ય આયંતનિવી, ૧૬ માહેસરી, ૨૭ ૧. નરવાળિયા શાં.સા.ક. નરવાળિયા શાં.સા.ખ.; ૨. વડા શાં.સા.ખ.; ૩. ૧મારાઇન્ફ્રારા, બારી, શાં.સા.ખ.; ૪. શિન્હડ્યા શાં.સા.ખ.; ૫. આરાક્ષ લિ-શાં.સા.ખ.; ૬. ડોમિલી, ફોમિતિવી
79